Een lezer van deze website in Washington vond deze foto in het fotoalbum van zijn moeder. Het was een van de foto’s waar zijn moeder trots op was, en het moet veel voor haar betekend hebben. De vraag is wie de vrouw op de foto herkent, en wellicht ook de man aan het tafeltje. De moeder van de lezer was naaister van beroep en heeft wat werk voor de vrouw verricht. Op de foto staat dan ook geschreven: aan mijn kleine naaistertje, met de naam. De naam is niet goed te lezen. Het lijkt op Frieda van Hessem, Frieda van Messem of Frieda van Hessen. De laatste mogelijkheid zou kunnen, dat betreft een bekende operazangeres, maar deze zangeres meldt dat zij het niet is. Het zou ook kunnen dat zij de gelegenheid niet herkent en dat die context een en ander kan ophelderen. De foto is gemaakt door fotostudio Drukker op de Marcusstraat in Amsterdam.
25 augustus 2016
De foto is van Frieda van Hessen. Ze is inmiddels 101 jaar oud en woont in North Carolina in de Verenigde Staten. Frieda werd herkend door haar nichtje Joyce van Hessen, die in Nederland woont. En via het contact met haar nichtje en met Frieda zelf is de conclusie dat dit Frieda moet zijn. De nevenstaande foto is een recentere foto van Frieda.
Frieda is inderdaad de bekende coloratuursopraan. De gelegenheid aan het tafeltje herinnert zij zich helaas niet. Datzelfde gold voor de foto, toen ze daar een aantal jaren geleden naar gevraagd werd. Maar deze herinnering is teruggekomen en zelf schrijft ze daarover in een mail (22 augustus 2016) aan haar nicht:
Frieda Ella van Hessen werd op 24 april 1915 in Amsterdam geboren. Haar vader, Izaak van Hessen (Warffum, 29 september 1881 – Auschwitz, 8 april 1944) was officier in het Nederlandse leger en koopman in koloniale waren. Haar moeder, Sarline Diamant (Amsterdam, 13 augustus 1884 – Auschwitz, 8 april 1944) eveneens zangeres, stimuleerde Frieda om haar talent voor de opera te gebruiken. Frieda had nog twee broers: Bernard (Amsterdam, 20 maart 1910 – Bussum, 24 oktober 1980) en Eduard (Amsterdam, 5 juli 1916 – Auschwitz, augustus 1944), die musicus was.
De familie Van Hessen was Joods, maar deden nauwelijks iets aan het Joodse geloof en gebruiken. Het gezin woonde vanaf 1914 op de Nieuwe Herengracht 121.
In de oorlog heeft Frieda nog lang opgetreden en is uiteindelijk in de onderduik gegaan. Zo overleefde ze deze tijd, waarbij ze van onderduikplaats naar onderduikplaats moest gaan. De eerste onderduikplaats die ze kreeg, kreeg ze van de Joodse Isaac Busnach, hij redde haar het leven. Isaac overleefde eveneens de oorlog, een feit dat Frieda de dag voor haar honderdste verjaardag te horen kreeg van de dochter van Isaac, Gerrie Polak – Busnach.
Tijdens de bevrijding kwam ze een Canadese soldaat tegen, Keith Saunders, met wie ze in 1947 trouwde (dit huwelijk hield geen stand). Met Keith ging ze naar Canada, en al binnen een paar jaar vestigde het echtpaar zich in de Verenigde Staten. Na de oorlog schreef Frieda een boek; “Life in the Shadow of the Swastika” en ging ze over tot het christendom. Dat deed ze op aanraden van haar oom, die zei dat als het ooit weer zou gebeuren – de vervolging – ze anders wellicht weer gepakt zou worden.
Nevenstaande foto werd gemaakt op de verjaardag van Frieda, toen ze 102 jaar oud werd. In april 2021 werd Frieda 106 jaar oud. Frieda is op 31 oktober 2021 overleden.
bron:
www.thecharlotteweekly.com, lemma Frieda Roos-van Hessen (geraadpleegd 25 augustus 2016)
www.jewishtestimonies.com, lemma Frieda Roos (geraadpleegd 25 augustus 2016)
“Frieda van Hessen treedt op in de nieuwe revue „Carnaval” in het Theater van de Lach. (Foto E. van Hessen)”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 23-01-1942. Geraadpleegd op Delpher op 25-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318302:mpeg21:a0032
www.maxvandam.info, lemma Frieda Ella van Hessen (geraadpleegd 25 augustus 2016)
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Izaak van Hessen
Met dank aan Joyce van Hessen.
aanvulling 2017: met dank aan Joyce van Hessen
aanvulling overlijden, met dank aan Joyce van Hessen
illustratie
met dank aan Joyce van Hessen
“Frieda van Hessen treedt op in de nieuwe revue „Carnaval” in het Theater van de Lach. (Foto E. van Hessen)”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 23-01-1942. Geraadpleegd op Delpher op 25-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318302:mpeg21:a0032
foto 2017 met dank aan Joyce van Hessen
advertentie solozang, Advertentie. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 25-07-1941, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 08-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318165:mpeg21:p011
gepubliceerd:
27 april 2016
laatst bijgewerkt:
14 april 2023