Flora Rodrigues

Flora, doorgaans Florrie Rodrigo genoemd vanaf de tijd dat ze speelde bij het cabaret van cabaret van J.L. Pisuisse, werd op 3 september 1893 geboren als jongste dochter van diamantbewerker Mordechaij Rodrigues (Amsterdam, 17 januari 1867 – Amsterdam, 5 juli 1932) en diamantbewerkster Rebecca Reindorp (Maassluis, 24 juli 1869 – Auschwitz, 27 november 1942). Flora was het jongste kind en had een oudere zus Rosa (Amsterdam, 20 maart 1892 – Auschwitz, 31 januari 1944). Florrie werd danseres, choreografe en balletlerares. Florrie trouwde op 24 maart 1915 in Weesp met acteur Hartog (Harry) Bierman (1886 – 1969) en scheidde van hem in 1920. Vervolgens trouwde ze op 31 januari 1922 in Berlijn met journalist en schrijver Cornelis de Dood (1892 – 1965). Florrie had geen kinderen. Bij haar honderdste verjaardag gaf ze een interview aan Ine Rietstap van het NRC. Dat interview staat, bewerkt, hier:

„Ik wil honderd worden”, zei Florrie Rodrigo in 1983 toen zij haar negentigste verjaardag te midden van vele dansprominenten vierde. „Als ik het leuk vind tenminste, anders doe ik het niet”, voegde ze daaraan toe. Ze vond het leuk, want ze werd 100.
Florrie groeide op in een sterk politiek bewust, sociaal-democratisch, Joods arbeidersgezin en woonde in haar jeugd in de Lepelstraat. Die jeugd bepaalde de sociale bewogenheid die ze haar hele leven zou behouden. Haar dansopleiding, op de Amsterdamse Toneelschool van mevrouw A. Sluis-Slikker, kon ze in het begin volgen zonder ervoor te hoeven betalen, omdat ze beloofd had later gratis les te zullen geven aan arme kinderen. Dat deed ze, zelfs meer, want waar nodig konden leerlingen bij haar onderdak krijgen.
Geld verdienen was nooit Florrie’s belangrijkste doel en vele perioden in haar leven bracht ze door in de grootste armoede. Ze danste bij de Nederlandse Opera, bij de revues van Poons in de Amsterdamse Park Schouwburg en Pisuisse in Scheveningen en trad met succes op als solodanseres.

Ze onderhield warme en hechte contacten met de Amsterdamse kunstenaarsgroep ‘De Universalisten’, waartoe onder anderen Nol Prager, Louis Saalborn, het echtpaar Ruynemans en haar latere echtgenoot, de publicist Cees de Dood, behoorden. Ze vertrok naar Berlijn, gaf en nam er les, trad er inmiddels tot Florrie Rodrigo ongedoopt op en had er succes.
In Berlijn bracht ze haar Joodse achtergrond voor het eerst tot uitdrukking in haar dans, zoals in ‘Drie Joodse groepsdansen’ uit 1933. Het opkomend antisemitisme deed haar terugkeren naar Nederland. Daar vormde ze in Amsterdam een eigen groep met haar leerlingen, onder wie Lucas Hoving, Karel Poons en Greetje Donker. Ze maakte maatschappelijk geëngageerde dansen die vooral bij een ‘arbeiderspubliek’ bleken aan te slaan. Haar lidmaatschap van de communistische partij en de maatschappijkritische werken die uitgevoerd werden brachten haar herhaaldelijk in botsing met pers en autoriteiten, die zich afzetten tegen haar revolutionaire ideeën. Onder zeer moeilijke omstandigheden wist zij de crisistijd en de Tweede Wereldoorlog te overleven. De Tweede Wereldoorlog dankzij haar huwelijk met De Dood in hun huis aan de Geulstraat in Amsterdam. Haar moeder en zuster werden gedeporteerd en in de concentratiekampen vermoord. Haar vader was al eerder overleden.

Na de oorlog vestigde zij meteen de aandacht op zich door het anti-oorlogs ballet ‘Verzet’, uitgevoerd op het eerste internationale balletconcours in Kopenhagen in 1947. Twee jaar later beëindigde zij haar danscarrière en wijdde zij zich volledig aan het lesgeven.

Onder invloed van de gastoptredens van de klassieke balletgroepen uit Engeland, Amerika en Frankrijk veranderde Florrie haar lesmethodes, die tot dan geënt waren op de middeleuropese moderne dans. Ze werd een fervent propagandiste van de in Rusland ontwikkelde klassieke ballettechniek. Tot haar 77^e heeft Florrie Rodrigo lesgegeven. Een inspiratiebron en moeder voor haar leerlingen die haar tante Florrie noemde. Ze ging zo in het lesgeven op dat ze bij de slager herhaaldelijk een ons worst bestelde met de toevoeging ‘één, twee, drie’. Beroemd werd haar uitspraak: „Het zal me voor je spijten, maar ik heb nog geen gestrekte voet van je gezien”, gevolgd door het terzijde: „ache nebbisj, het kind is pas twee weken op les”. Tante Floor, een unieke persoonlijkheid met een unieke plaats in de Nederlandse dans, al is ze nu een kwetsbare, praktisch blinde, niet helemaal in deze wereld meer levende 100-jarige. We zijn haar veel dank verschuldigd.

Florrie overleed op 11 juli 1996 in Amsterdam. In september 1993 werd ter gelegenheid van haar honderdste verjaardag in de Amsterdamse Stadsschouwburg een borstbeeld van haar onthuld, gemaakt door F. Rosen.