De Weesperstraat 94 was het centrum van de broodjeszaken/restaurants van de familie De Haas, een familie die deels de wortels op de Zuid-Hollandse eilanden heeft. De familie De Haas stamt uit Goeree-Overflakkee waar ze vanuit Oud-Beijerland (Hoekse Waard) terecht kwamen. Het was een geslacht van veehandelaars en slagers.
De voorouder van het deel van de familie dat van belang is voor dit verhaal was Hijman de Haas (Oud-Beijerland, 20 mei 1844). Hij huwde met Hendrina Wolf (Amsterdam, Jodenbreestraat, 14 december 1850). Het gezin vertrok rond 1880 vanuit Zuid-Holland naar Amsterdam.
Hijman en Hendrina kregen de volgende kinderen:
Betje (Middelharnis, 9 juli 1871 – 29 juli 1879).
Hertog (Middelharnis, 12 januari 1873 – Sobibor, 16 juli 1943). Hertog huwde op 7 november 1906 met Sellij de Vries – Amsterdam, 2 maart 1878 – Sobibor, 16 juli 1943).
Hertog werd in Amsterdam sjammes (koster) en woonde op de Burmanstraat 9-1. Hertog en Sellij hadden twee kinderen; Hijman (Amsterdam, 19 september 1907 – 1972) en Sophie (Amsterdam, 24 maart 1909 – Birkenau, 24 juli 1942). Zoon Hijman was gehuwd met Elisabeth Henriëtte Turksma (Leeuwarden, 27 augustus 1918 – Auschwitz, 1 december 1943). Hijman, Elisabeth en hun kind overleefden de oorlog. Het gezin woonde op de Den Texstraat 21hs.
Mozes (Middelharnis, 24 augustus 1875 – Sobibor, 4 juni 1943).
Mozes was een tijd degene van wie het initiaal gebruikt werd voor de keten van restaurants / broodjeszaken.
Willem (Middelharnis, 6 november 1877 – Amsterdam, 22 mei 1932).
Willem de Haas wordt op de woningkaart Amstelstraat 23 beschreven als commissionair van de eetsalon op de Amstelstraat 23. Hij was gehuwd met Pieternella van Montfort (Bergen op Zoom, 30 jan 1886). Willem en Pieternella waren ingeschreven op verschillende adressen in de stad, te weten Amstelstraat 17, Amstelstraat 10, Amstelstraat 23, Nassaukade 8 en Thorbeckeplein 12.
Betje (Middelharnis, 22 jan 1880 – Amsterdam 22 november 1940).
Betje was gehuwd met Levie Groen (Amsterdam, 5 augustus 1875 – Monowitz, 30 september 1942) en zij hadden twee kinderen; zoon Samuel Groen (Amsterdam, 30 april 1902 – 31 maart 1944. Samuel was gehuwd met Sara Cauveren (Amsterdam, 22 januari 1891 – Auschwitz, 22 oktober 1943). Samuel en Sara woonden op de Rotterdamschedijk 266c-2 te Schiedam. Betje en Levie hadden ook een dochter Henderina (Amsterdam, 8 november 1904 – Tröbitz, 22 mei 1945) en Henderina was gehuwd met Samuel de Lange (Amsterdam, 11 oktober 1902 – Bergen-Belsen, 18 februari 1945). Henderina en Samuel woonden op de President Brandstraat 8-3 in Amsterdam.
Simon (Amsterdam, 6 januari 1887 – Sobibor, 11 juni 1943).
Simon was gehuwd met Sara Zak (Amsterdam, 6 maart 1888 – Sobibor, 11 juni 1943) en zij hadden een zoon Heyman (Amsterdam, 26 december 1922 – Auschwitz, 24 augustus 1942). Het gezin woonde op de Diamantstraat 50-1.
Louis (Amsterdam, 21 december 1888 – Auschwitz, 19 november 1943).
Ook Louis woonde een tijd op de Weesperstraat 94. Louis werkte in de diamant, maar was ook slager. Hij ging op 19 januari 1938 op de Sarphatistraat 2 wonen.
David (Amsterdam, 7 april 1893 – Bergen-Belsen, 15 januari 1945).
David trouwde op 12 november 1919 te Amsterdam met Clara Nord (Amsterdam, 10 december 1899).
Op de persoonskaart van Clara bij het Stadsarchief van Amsterdam staat ‘exploitant van cafetaria’s’ en tevens blijkt dat Clara Nord de oorlog overleefd heeft. Zij hadden een dochter Hendrina (Henny) de Haas, geboren op 11 maart 1924 te Amsterdam en overleden in San Francisco op 19 mei 2008.
Weesperstraat
Het pand op de Weesperstraat 94 (foto, met vlag; na de oorlog) vormde het kloppend hart van de keten aan restaurants / broodjeszaken die de familie De Haas in Amsterdam had opgezet. In het stadsarchief komen verschillende namen uit het gezin naar voren als de drijvende kracht achter een vestiging en het lijkt erop dat in goed overleg de verantwoordelijkheden verdeeld werden. De keten had in de stad voor de oorlog zeker vijf filialen.
Na de oorlog bleek Clara Nord, de vrouw van David, een van de weinigen te zijn die de oorlog overleefd had. Zij wilde de zaak aan de Amstelstraat heropenen.
Dat werd geweigerd omdat de vergunning niet was ingetrokken van degene die er na De Haas een café had geëxploiteerd. In ruil voor haar vier oude vergunningen, van de verschillende vestigingen die ze als erfgenaam in haar bezit had, moest Clara Nord genoegen nemen met een nieuwe vergunning voor één zaak in de Leidsestraat. Die vergunning verpachtte zij vervolgens. In 1955 vertrok Clara naar de Verenigde Staten, waar haar dochter Hendrina (Henny) in 1954 al naartoe vertrokken was.
bron:
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart De Haas, Weesperstraat 94hs.
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart De Haas, Hertog
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart de Haas, Louis
www.joodsmonument.nl, diverse lemma’s (geraadpleegd 6 maart 2015)
www.genealogs.nl/family.php?personID=I64171&tree=14. Hijman de Haas(geraadpleegd 7 maart 2015)
illustratie
Algemeen Handelsblad, advertentie 22 december 1933
Nieuw Israelietisch Weekblad, advertentie 17 december 1937
foto boven: Thorbeckeplein, rechts nummer 12, restaurant De Haas, stadsarchief Amsterdam, uitsnede foto 010009003127
foto rechts: Weesperstraat 94, pand met de vlag, na de oorlog. stadsarchief Amsterdam, uitsnede foto 010009004516
gepubliceerd:
1 mei 2016
laatst bijgewerkt:
1 maart 2021