Op de Foeliedwarsstraat 50-52 is een eerste steen aanwezig met daarop de tekst: “de eerste steen gelegd door Abram Allegro, 15 juli 1910, oud 4½ jaar”. Wie was Abram Allegro?
Abraham Allegro werd geboren op 14 oktober 1905. Hij was de zoon van Hartog Allegro (Amsterdam, 3 maart 1881 – Sobibor, 4 juni 1943) en Naatje Cohen (Amsterdam, 10 april 1880 – Sobibor, 4 juni 1943). Op 26 oktober 1907 verhuisde het gezin naar Foeliedwarsstraat 50-2.
Vader Hartog is augurkenzouter, koopman in zuurwaren en werkman. Hij is de eigenaar van de panden op 50 en 52 en door de verhuur van bedrijfsruimte vult hij zijn inkomen aan. Vader Hartog en moeder Naatje kwamen uit arme gezinnen en trouwden in Zaandam. Trouwen in Zaandam of Weesp werd vaak gedaan omdat het goedkoper was dan in Amsterdam.
Het gezin kreeg drie kinderen:
Abraham, Maurits (Amsterdam, 7 december 1906 – Amsterdam, 6 maart 1978) en Louis (Amsterdam 20 april 1922 – Auschwitz, 30 september 1942).
Maurits trouwde met Sibilla Klara Berets (Krefeld, 1 februari 1908 – Amsterdam, 1960). Maurits en Sibilla adopteerden na de oorlog het Joodse weeskind Jacob Wegloop, zoon van Salomon Wegloop en Heintje Wegloop-Walvis.
Abraham stapte in de voetsporen van zijn vader qua werk, ook hij werd werkman, zuurinlegger en venter. Op 13 oktober 1937 trouwde hij met Johanna van Kleef (Haarlem, 27 augustus 1917 – Auschwitz, 19 februari 1943) en zij kregen een dochter Hanna (Amsterdam, 1 november 1939 – Auschwitz, 19 februari 1943). Abraham werd vermoord in Auschwitz op 30 april 1943.
Notenboomgang
Rechts van het pand was een van de sloppen van Amsterdam, de Notenboomgang. Daar waren de nummers 44, 46 en 48 gevestigd en deze huizen werden in augustus 1908 onbewoonbaar verklaard. De begane grond van 50 en 52 was lange tijd één ruimte, er was toen een groentezaak gevestigd en een karrenverhuurbedrijf. Maurits Allegro, die de oorlog overleefde, had na de oorlog hier een autogarage.
toch nog een zuurinleggerij
Een lezer van de site liet echter weten dat Maurits Allegro na de oorlog op dit adres ook nog een tijd een zuurinleggerij heeft gehad. Het was een inleggerij ORT en de lezer werkte er als vakantiebaan. Hun vader, de heer Mulder, leverde verpakkingsmateriaal zoals glazen potten en blikwerk.
Onbewoonbaar verklaard
Tegen het onbewoonbaar verklaard raken is Hartog in beroep gegaan:
Opheffing onbewoonbaar verklaring.
Door den heer H. Allegro , eigenaar van de perceelen Foeliedwarsstraat 44, 46, 48 en 50, is tot B. en W., het verzoek gericht het daarheen te willen leiden, dat de bij de Raadsbesluiten van 9 September 1908 uitgesproken onbewoonbaarverklaring van de zeven bovenwoningen van de perceelen Foeliedwarsstraat 44 en 50 en van de zes woningen in de perceelen Foeliedwarsstraat 46 en 48 wordt opgeheven. B. en.W. deelen den Raad mede, dat vorenbedoelde perceelen krachtens de door hen verleende vergunning zijn verbouwd tot één dubbel perceel, bevattende vier bovenwoningen en een karrenbergplaats in het onderstuk. Deze vier bovenwoningen bevinden zich, naar hunne meening, in bewoonbaren staat. Op grond hiervan bestaat bij B. en W. tegen de inwilliging van het verzoek geen bezwaar. Ook de Gezondheidscommissie, te dezer zake gehoord, heeft tegen de opheffing der onbewoonbaarverklaring geen bedenking, reden waarom B. en AV. voorstellen gunstig op het verzoek te beschikken.
De handel van Allegro bloeide echter en hij besloot in 1910 tot nieuwbouw.
Foeliepanden
De panden staan bekend als “De Foeliepanden” en dreigden tot voor kort gesloopt te worden. Op vrijdag 16 mei 2014 kocht Stadsherstel, mede dankzij een bijdrage van de Vereniging Vrienden van Stadsherstel, deze zeer verwaarloosde panden aan. Dichtgetimmerde en deels onbewoonbaar verklaarde panden geven sinds de restauratie weer reuring geven aan dit vroeger zo levendige straatje in de voormalige Jodenbuurt dat de verbinding vormde tussen het Rapenburgplein en de Foelie- en Valkenburgerstraat. Stadsherstel kocht de panden Foeliedwarsstraat 42, 44, 50 en 52 alsook Rapenburg 93 aan. Deze panden konden gezien worden als één van de laatste verkrotte panden in de Amsterdamse binnenstad. Stadsherstel heeft deze panden na de restauratie wederom tot woonhuizen getransformeerd.
Aanvulling 2019
De uitgebreide renovatie en het opnieuw onderheien van de panden is inmiddels afgerond en de panden worden weer bewoond na jarenlang leeg te hebben gestaan en genomineerd te zijn geweest om gesloopt te worden. Een stukje tastbaar Joods erfgoed is hiermee behouden.
De gevelsteen
De gevelsteen geeft de indruk dat het pand uit 1660 stamt, maar dat is niet zo. De stenen komen uit de voorganger van deze panden. Deze panden zijn beschreven in het gevelstenenboek van Jonkheer Augustus Pieter Lopez Suasso
Door de beschrijving van Lopez Suasso weten we dat het voormalige pand een poortje had. Dat poortje gaf toegang tot twee huisjes die op het binnenterrein lagen. De gang heette de Notenbomengang.
In 1875 noteerde Lopez Suasso: ”Bas-relief boven een poortje. Een kasteel met een valbrug, er boven het jaartal 1660. S zegt dat de stichter van het gebouw Pontstein genaamd was en hier dus een sprekend bas-relief vertoont”. S was de echtgenote van Lopez Suasso, Sophie Adriana de Bruyn, een in Amsterdam geboren en getogen dame. Stadsherstel zamelt op dit moment geld in voor het opnieuw laten polychromeren van de steen. Meer informatie via deze link.
bron:
joodsmonument.nl, lemma Hartog Allegro (geraadpleegd 5 juli 2015)
joodsmonument.nl, lemma Abraham Allegro (geraadpleegd 5 juli 2015)
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Abraham Allegro
www.de-eerste-steen.nl, lemma foeliedwarsstraat 50-52 (geraadpleegd 5 juli 2015)
www.stadsherstel.nl, lemma foeliepanden (geraadpleegd 5 juli 2015)
Algemeen Handelsblad, 23 oktober 1910, stadsnieuws uit het gemeenteblad.
www.maxvandam.info, lemma Maurits Allegro (geraadpleegd 5 juli 2015)
ibidem, lemma Jacob Wegloop (geraadpleegd 5 juli 2015)
www.communityjoodsmonument.nl, lemma Maurits Allegro (geraadpleegd 5 juli 2015)
“Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-09-1923. Geraadpleegd op Delpher op 22-01-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872444:mpeg21:a0043
www.stadsherstel.nl, gevelsteen
Harry Hosman, Koopman in zuurwaren in Ons Amsterdam, februari 2017
illustraties
advertentie Bram en Annie Allegro. Meier woonde op de Nieuwe Achtergracht 81 te Amsterdam. Utrechts Volkblad, 18 mei 1938.
foto Maurits Allegro, embedded vanaf www.communityjoodsmonument.nl, lemma Maurtis Allegro
foto gevelstenen, eerste steen en topfoto © joodsamsterdam.nl, 5 juli 2015
“Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-09-1923. Geraadpleegd op Delpher op 22-01-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872444:mpeg21:a0043.
gepubliceerd:
23 april 2016
laatst bijgewerkt:
10 april 2024