Emilie Culp is tegenwoordig verder in de vergetelheid geraakt dan haar nichtje Julia Culp. Ten eerste overleed Julia in 1970, 90 jaar oud en tante Emilie overleed in 1898 en was nog geen 30 jaar oud. En toch bereikte Emilie in haar korte leven in het Nederland van de 19e eeuw een grote bekendheid.
Emilie werd geboren in een muzikale familie op 2 februari 1868 in Groningen. Haar vader was muziekmeester Simon Baruch Culp (Oude Pekela, 7 mei 1817 – Groningen, 11 april 1892) en haar moeder Judic de Jong (Bolsward, 27 oktober 1822 – ?). Simon en Judic kregen zeker tien kinderen waaronder de talentvolle zangeres Emilie, de eveneens talentvolle zangeres Cato en Baruch, de vader van Julia Culp.
De carrière van Emilie begon in 1890. Ze begon op te treden in Groningen en raakte al snel bekend. Haar ‘comieke coupletten’ vielen in de smaak bij het publiek en juist de amusante coupletten waren een niche in Nederland aan het einde van de negentiende eeuw. Vijf jaar later werd Emilie al de eerste coupletzangeres van Nederland genoemd. Ze maakte toen de stap naar de hoofdstad en ging optreden bij Muller en zijn specialiteitengezelschap.
Ondanks dat ze ‘comieke coupletten’ zong, zorgde Emilie ervoor dat haar repertoire niet plat werd. Het was beschaafd, niet te hoog gegrepen, niet pervers, maar ook niet bedekt.
Emilie moet last gehad hebben van de pers. Ze was een bekendheid, de paparazzi van de negentiende eeuw volgden haar en toen ze snel nadat ze in Amsterdam was komen wonen haar voet verstuikte, luidde de mare dat ze een ziekte had die haar het lopen onmogelijk maakte. Dat was de verklaring voor het feit dat ze in die periode wel optrad maar door haar collega’s op en af het podium geholpen moest worden.
| EMILIE CULP. Emilie Culp, de bekende couplet-zangeres, is gistermiddag uit het Israëlietisch Ziekenhuis in de Kerkstraat onder groote deelneming begraven. Velen, die haar gekend en om hare goede eigenschappen gewaardeerd hebben, hadden bloemen gezonden. Voor de verpleegden was het een ernstige dag. Al de oude vrouwtjes, „aan de betere hand”, stonden met hunne geziohten tegen de ramen gedrukt. Voor hen was ’t een „Heden ik en morgen gij!” Bij het uitdragen van het lijk waren velen ontroerd. Een groote stoet belangstellenden arm en rijk, volgden den lijkwagen vele schreden. Te Zeeburg, op de Israëlietische begraafplaats, had de bijzetting der stoffelijke overblijfselen van de eens zoo opgewekte en beminnelijke en steeds „anstandige” Emilie Culp plaats. In het lijkenhuisje sprak de godsdienstleeraar Van Elte ernstig en deelnemend, en vergeleek Emilie Culp bij Mirjam. Want ook zij was goed, zeer goed geweest, voor hare ouders, voor hare familie en voor wie zij kon. Nog zoo jong en nu reeds dood! Het is de wil Gods en bij zijn rechtvaardigheid moeten wij berusten”, eindigde de leeraar, de familie troostend. ’t Was een lange stoet, die toen het lijk naar het graf volgde. Nadat het in de groeve gelaten en geheel met aarde bedekt was, sprak Frits van Haarlem eenvoudig en treffend, en legde, ook namens Carl Pflaging, uit Rotterdam, kransen op de aarde. Hetzelfde deed de president van „De Nederlandsche Artistenvereeniging”, alsmede de Heer Bonevang. Ook kranzen en vertegenwoordigers der artistenvereeniging : „Sicher wii Jold.” Leon Boedels kwam daarop naar voren en sprak zeer hartelijke woorden namens den Heer Nögerath, den aanwezigen directeur en de artisten van Flora. Er waren op de begraafplaats ook enkele dames-artisten aanwezig, o. a. eene zeer goede vriendin der overledene, Mathilda Fuchs De Vries, die almede bloemen op de aarde legde. Een der broeders van de overledene, Herman Culp, uit Groningen, dankte allen voor de betoonde belangstelling. |
Ziek
In het najaar van 1896 ging het daadwerkelijk niet meer goed met haar gezondheid en werd Emilie opgenomen in het Israëlitisch Ziekenhuis in de hoofdstad. In deze wereld van ziekte en dood, vol met oude mensen, zou ze haar laatste optreden hebben gegeven, zingend op haar bed. Ze zorgde voor afleiding.
20 januari 1898 overleed ze in dit ziekenhuis. Vanaf het metaheirhuis van het ziekenhuis aan de Nieuwe Kerkstraat en de Weesperstraat ging de rouwstoet naar Zeeburg. Daar werd ze op 22 januari 1898 begraven, bijna 30 jaar oud.
bron:
Wallet, Bart, Zeeburg, geschiedenis van een Joodse begraafplaats, 1714 -1914 (Hilversum 2014) p 187.
“Stadsnieuws. Officieele Kennisgeving.”. “Het nieuws van den dag : kleine courant“. Amsterdam, 24-01-1898. Geraadpleegd op Delpher op 31-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010125822:mpeg21:a0236
Illustraties:
“Advertentie”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 25-11-1891. Geraadpleegd op Delpher op 31-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011001426:mpeg21:a0044
“Advertentie”. “Nieuwe Veendammer courant“. Wildervank, 02-10-1895. Geraadpleegd op Delpher op 31-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMVEEN01:000078833:mpeg21:a0027
laatst bijgewerkt:
22 september 2019