Aan het einde van de achttiende eeuw vestigden de eerste Joden zich in Den Helder. In 1806 werd in de Jodensteeg een klein gebouw aangekocht en ingericht als synagoge. Twee jaar later werd het gebouw al vergroot. Den Helder beleefde na de opening van het Noord-Hollands Kanaal in 1824 een economische groei en dat had invloed op de stad, de handel en ook het aantal Joden in de stad groeide tot 470 in 1870. De eerste synagoge werd te klein en op 1 september 1837 werd aan de Kanaalweg een nieuwe synagoge ingewijd. In 1827 werd de Joodse begraafplaats in Huisduinen aan de Kerkhoflaan / Duinweg in gebruik genomen.
In 1876 werd het Noordzeekanaal geopend en Amsterdam had daarmee een kortere verbinding met de Noordzee. De economische activiteiten in Den Helder vielen voor een groot deel weg en het aantal Joden en Den Helder daalde sterk. In 1928 werd de synagoge vervangen door een nieuw gebouw op dezelfde locatie. De synagoge werd tijdens de bezetting afgebroken, net zoals de gehele havenwijk, vanwege de militaire fortificaties. In 1964 werd de Joodse gemeente van Den Helder bij die van Alkmaar gevoegd.
Werkdorp Wieringermeer
Nabij Den Helder werd in 1934 een werkdorp opgezet voor jonge Joodse vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk. Zij kregen er een opleiding, de hachsjara, om hiermee in het Britse Mandaatgebied Palestina te kunnen werken. Het werkdorp heeft in de jaren tot in de oorlog zo’n 685 leerlingen gehad, 415 emigreerden. Het werkdorp werd in 1941 voor de bezetter ontruimd. Lees verder.
Vereniging Talmud Thora
In 1862 werd in Den Helder Vereniging Talmud Thora opgericht. In december 1912 werd het vijftigjarig bestaan gevierd. In die tijd was D. Grunwald de voorzitter van de vereniging. De heer B. M. Polak, toen 82 jaar oud, was de secretaris. Waarschijnlijk was dit Benoit Polak (1831 – 1920).
Joodsch Litteraire club
Rond 1909 was er in Den Helder een Joodsch Litteraire club waar op 2 mei 1909 rabbijn A. S. Onderwijzer als spreker optrad.
Dans- en toneelvereniging ‘Onder Ons’
Deze vereniging werd op initiatief van L. Groen en M. Manheim in 1915 opgericht. In het eerste bestuur zaten M. Manheim als voorzitter, M. Leefsma als penningmeester en mejuffrouw H. Groen als secretaresse. Een en ander stond onder regie van het instituut B. H. Polak.
Op 23 november 1933 organiseerde deze vereniging een liefdadigheidsvoorstelling voor de gevluchte Duitse Joden.
Vereniging Sjoloum Wesjalwo
Deze vereniging bestond rond 1922 en lijkt een Joodse culturele vereniging te zijn geweest.
Vereniging Tiferes Nosjiem
Rond 1929 was in Den Helder de vrouwenvereniging Tiferes Nosjiem actief. Tot de vergadering van mei 1929 zaten presidente J. Grunwald – Poppers, penningmeesteresse R. de Jong – Blok, en bestuurslid R. Prins – Kannewasser in het bestuur. Na die vergadering werden hun plaatsen ingenomen door mevrouw Kannewasser – Oudkerk, B. Grunwald – Menko en B. Pinkhof- Koekoek.
Zionistische Jeugdvereniging Zaoth
Rond 1934 was er in Den Helder een Zionistische jeugdvereniging. Deze vereniging gaf een Poerimfeest en Sam Kannewasser was toen de voorzitter.
Militairen
Den Helder is een marinestad daaronder zijn ook Joodse militairen. Deze dienden ‘ritueel verzorgd te worden’ wat inhield dat er minstens koosjer eten beschikbaar was, maar ook rekening werd gehouden met de Joodse religie en gebruiken. In 1916 schreef de heer E. M. Kleerekoper in een ingezonden stuk in het Nieuw Israëlietisch Weekblad meer over de situatie in Den Helder. Het koosjere eten werd uitbesteed aan een commissie die onder andere bestond uit leden van de Helderse kille (kerkbestuur). Deze commissie zorgde er ook voor dat zieke militaire koosjer eten kregen in het hospitaal. De commissie zorgde voor de bemiddeling voor koosjere kosthuizen voor Joodse militairen. De commissie voelde zich wel in de steek gelaten door andere Joodse gemeenten, en kreeg volgens Kleerekoper slecht weinig waardering voor dit werk.
Mizrachie
Rond 1921 werd er in Den Helder een afdeling van de Mizrachie opgericht. Het bestuur bestond uit dr. A. Grunwald, vice-presidente mevrouw C. E. Coltof – De Beer, penningmeester D. S. Beek, H. van Praag en de secretaris M. A. Grunwald jr.
Metaheirhuis
Op 11 september 1936 werd er een nieuw metaheirhuis ingewijd bij de Joodse begraafplaats in Den Helder.
Binnenhaven 1 – Abraham Colthof en Jenny van Emden
Abraham Colthof uit Den Helder trouwde met de Haagse Jenny van Emden. Ze hielden op 24 november 1906 op dit adres hun receptie.
Breewaterstraat 19 – gezin Vrieslander – Beek
Philip Vrieslander (Den Helder, 22 juli 1856 – Den Helder, 14 mei 1932) en Retje Beek (Den Helder, – Auschwitz, ) vierden hier op 24 februari 1906 hun 25-jarig huwelijk. Retje woonde aan het begin van de oorlog op de Nieuwe Brugstraat 2 in Den Helder.
Philip was gedurende lange tijd vice-voorzitter der Heldersche Winkeliersvereeniging. Vijfendertig jaar was hij actief voor de Joodse gemeente, als voorzitter van de kehille.
Dijkje 37 – lokaal Polak
Rond 1905 was hier ‘Lokaal Polak’ gevestigd. In deze gelegenheid trad op 28 december 1905 Rachel Blok (Leerdam, 25 september 1878 – Den Helder, 9 september 1934) in het huwelijk met David S. de Jong (Den Helder, 18 september 1872 – Sobibor, 26 maart 1943) en haar zus Rebekka Blok (Leerdam, 1 april 1880 – Sobibor, 4 juni 1943) met zijn broer Mozes S. de Jong (Den Helder, 24 juni 1875 – Sobibor, 4 juni 1943).
Kanaalweg – synagoge
In september 1837 werd een nieuwe synagoge ingewijd als vervanging van de synagoge uit 1806. In 1897 bestond deze synagoge zestig jaar, en een jaar eerder werd een commissie gevormd bestaande uit dertien personen die niet alleen de feestviering moest plannen, maar ook een aantal voorwerpen moest aanschaffen zoals een parochet (voorhang) die tijdens het feest aan de gemeente konden worden geschonken. Levie Marcus de Leeuw was de ere-voorzitter van de commissie. Levie was in Den Helder geboren, maar woonde in Amsterdam. Op het feest zelf schonk hij een Thora-mantel.
Bij het zeventig-jarig bestaan in 1907 sprak de Amsterdamse rabbijn A. S. Onderwijzer de feestrede uit, waarna de receptie werd gehouden in het Casino-gebouw in Den Helder. Ook bij dit feest werd er een Thora-mantel aangeboden, die was geborduurd bij de Gebroeders Van Oven, hofborduurwerkers te Den Haag.
In 1928 werd de synagoge vervangen door een nieuw gebouw op dezelfde locatie. Op zondag 6 mei 1928 werd de eerste steen gelegd door Ph. Vrieslander. Op 24 augustus 1928 werd de synagoge ingewijd. De inwijdingsrede werd door de opperrabbijn verricht, de voorzanger was I. E. Maroko (Israel Eljasz Maroko, Zdunska Wola, – Sobibor, ) van de hoofdsynagoge te Amsterdam.
Al in 1925 werd voor de nieuwbouw geld ingezameld, zoals onder andere door een concert dat op 10 december 1925 werd gegeven of voor de oosterse feesten van 1 tot 6 juni 1926.
De voorzitter van het comité voor die feesten was Levy Kannewasser, de secretaris M. Grunwald. De nieuwe synagoge was een ontwerp van de Amsterdams-Joodse architect Harry Elte. De synagoge werd tijdens de bezetting afgebroken. Meer over de synagoge.
Kanaalweg 54 – Leonard Pinkhof
Rond 1926 woonde Leonard Pinkhof op dit adres, in 1929 op de Ruygweg. Hij was lid van het landelijk opererende comité voor de Pesachvoorziening in Erets Jisroeil. Vooral nieuwe immigranten die naar het Britse Mandaatgebied Palestina waren vertrokken zaten daar zonder financiële middelen. Schilder en leraar Leonard Pinkhof (Amsterdam, – Sobibor, ) trouwde op 27 december 1927 met Bep (Betsy) Koekoek (Den Haag, – Sobibor, ). Bep en Leonard hadden vier kinderen; Nedivo (Den Helder, – Sobibor, ), Jiska (Den Helder, – Sobibor, ), Pinkas (Den Helder, – Sobibor, ) en Menachemja (Den Helder, – Sobibor, ). Leonard Pinkhof was de ontwerper van een gebrandschilderd gedenkraam in de synagoge aan de Linnaeusstraat in Amsterdam-Oost.
Kanaalweg 62 – David de Jong
David de Jong (Den Helder, – Sobibor, ), handelaar in oud metaal, vierde hier op 17 september 1932 zijn zestigste verjaardag. Hij was gehuwd met Hendrika de Vries (Amsterdam, – Sobibor, ) en het echtpaar woonde hier ook in het begin van de Tweede Wereldoorlog.
Kanaalweg 65 – M. Grieshaver
Op dit adres woonde M. Grieshaver rond 1915. Hij was de winnaar van een fototoestel van het Poerim-raadsel dat ‘De Joodsche Invalide’ uitschreef. Op 19 juli 1919 vierde Grieshaver zijn 85e geboortedag.
Kanaalweg 70 – Jetjen Grunwald – Poppers
Rond 1927 woonde Jetjen Grunwald – Poppers (Winterswijk, 22 november 1869 – Bussum, 7 september 1938) op dit adres. Zij was lid van het landelijk opererende comité voor de Pesachvoorziening in Erets Jisroeil. Vooral nieuwe immigranten die naar het Britse Mandaatgebied Palestina waren vertrokken zaten daar zonder financiële middelen. In 1933 woonde zij op de Kanaalweg 80 en was presidente van de afdeling Den Helder van de Nederlandsche Vereniging van Huisvrouwen. Jetjen was gehuwd met David Hartog Grunwald (Den Helder, 22 juni 1869 – Den Helder, 25 maart 1931). Zij hadden drie kinderen; Mozes Aron (Den Helder, 6 mei 1899 – 11 oktober 1972), Andries (Den Helder, 20 juni 1902 – Apeldoorn, 13 augustus 1994) en Frans (Den Helder, – Birkenau, ).
Mozes Aron verloofde zich op 28 februari 1930 met Zus Vaz Dias. Frans Grunwald verloofde zich op 11 maart 1930 met Else Ada Frankenberg (Alkmaar, – Auschwitz, ).
Kanaalweg 74 – firma Levy Grunwald
Vanaf 1910 was Levy Grunwald importeur van bouillon-blokjes en de zaak was gevestigd op de Kanaalweg. De zaak was tientallen jaren actief als importeur en in 1930 handelde de firma ook in ansjovis.
Kanaalweg 80 – David Hartog Grunwald
David Hartog Grunwald (Den Helder, 22 juli 1869 – Den Helder, 25 maart 1931) werd in 1903 gekozen in de gemeenteraad van Den Helder. Hij was raadslid tot oktober 1929 en wethouder Den Helder (1917-1918, 1923-1926). Verder was David lid van de Provinciale Staten 1913-1919, voorzitter Kamer van Koophandel Den Helder 1902-1906 en lid Firma M.A. Grunwald & Zoon. David Hartog woonde voor zijn overlijden op dit adres.
Kanaalweg 141 – Jacob Coltof
Jacob Coltof overleed hier op 71-jarige leeftijd op 20 december 1926.
Kanaalweg 142 – S. Coltof – de Beer
Mevrouw Clara Emma Coltof – de Beer (Zwolle, – Alkmaar, ) vroeg in 1918 een ‘flink meisje’ voor in de huishouding. Clara was de echtgenote van Salomon Coltof (Oude Pekela, – Amsterdam, ). Op 29 januari 1921 vierde haar zoon Arthur Frits zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig). Twee kinderen, waaronder Arthur Frits, overleefden de oorlog. Hun dochter Meta Edie (Den Helder, – Auschwitz, ) niet.
Kanaalweg 148 – firma Kannewasser
De firma Kannewasser, rond 1914 op dit adres, was een hoofdvertegenwoordiger van de N. V. Obligatiemaatschappij ‘Het Witte Kruis’.
Kanaalweg 156 – Meta Edie Coltof
Meta Edie Coltof (Den Helder, – Auschwitz, ) woonde ten tijde van haar verloving in 1931 met tandarts Isidore Emanuel van Moppes (Amsterdam, – Amstelveen, ) op dit adres. Ze kregen twee kinderen; Greta Clara (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Clara Mirjam (Amsterdam, – Auschwitz, ). Aan het begin van de oorlog woonde het gezin Van Moppes – Coltof op de Stadionweg 88hs in Amsterdam.
Kanaalweg 194 – Salomon Prins en Koosje Kannewasser
Ssalomon Prins (Den Helder, 27 maart 1877 – Sobibor, 2 juli 1943) en Koosje Kannewasser (Den Helder, 25 december 1877 – Den Helder, 12 april 1935) vierden hier op 18 juni 1932 hun 25-jarig huwelijk.
Keizerstraat 1-3 – Nico Coltof
Nico Coltof verloofde zich in november met Rozet E. Kuijt uit Sneek.
Koningstraat 23 – S. Herschel
Rond 1916 was S. Herschel hier gevestigd. Men zocht een modiste. Op 27 februari 1932 vierde Jonas Herschel (Den Helder, 17 februari 1919) zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig).
Koningstraat 35 – Patisserie Grunwald
De koosjere patisserie Grunwald was hier vanaf 1906 gevestigd.
Koningstraat 69 – F. Grunwald
Rond 1929 woonde mejuffrouw F. Grunwald op dit adres.
Koningstraat 78 – Meijer Manheim
Op 22 juni 1907 vierde Meijer Manheim (Den Helder, – Alkmaar, ) zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig). Meijer overleed tijdens zijn onderduik in Alkmaar, zijn echtgenote overleefde de oorlog. Meijer was een zoon van Salomon Meijer Manheim (Den Helder, – Auschwitz, ) en Sara Grunwald (Den Helder, – ). Volgens een advertentie uit 1921 woonde het gezin op nummer 78.
Koningstraat 110 – Brood- en banketbakkerij Elte
Deze bakkerij was in Den Helder rond 1916 gevestigd.
Kromme Elboogsteeg – Simon Jacobs
Simon Jacobs deed op 3 december 1904 zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig).
Kruisweg – koosjer restaurant
in augustus 1876 adverteerden Salomon Hilsum en Aron Buitenkant met hun koosjere restaurant dat op de Kruisweg in Den Helder gevestigd was.
Laan 48 – Levie Beek en Mietje Oudkerk
Levie en Mietje (Den Helder, – Auschwitz, ) vierden hier op 6 maart 1920 hun 12½-jarig huwelijk. Levie en Mietje hadden drie kinderen; Willem Salomon (Den Helder, – Sobibor,
Langestraat 31 – David Oudkerk
David Oudkerk (Den Helder, – Auschwitz, ) vierde op 18 januari 1902 zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig). David was een zoon van Emanuel Oudkerk en Jegeva Sloog (Schagen, ~1851 – Den Helder, 7 maart 1930), die op 8 juni 1902 25 jaar gehuwd waren.
Langestraat 41 – mevrouw Lissauer
Mevrouw B. Lissauer was in 1931 het contactadres voor Den Helder voor een actie om minderbedeelden in het Britse Mandaatgebied Palestina Pesach te laten vieren.
Molengracht 7 – Frans Grunwald en Elsa Ada Frankenberg
Na hun huwelijk op 3 mei 1932 gingen Frans Grunwald (Den Helder, – Birkenau, ) en Elsa Frankenberg (Alkmaar, – Auschwitz, ) op dit adres wonen. Ze kregen twee kinderen; Leonard David (Den Helder, – Auschwitz, ) en Jetty Cecile (Den Helder, – Auschwitz, ) en woonden tijdens de oorlog op het Kennemerpark 12 in Alkmaar.
Nieuwstraat 2 – Esther van Praag – Oudkerk
Op 18 oktober 1926 vierde Esther van Praag – Oudkerk (Den Helder, 18 oktober 1856 – Den Helder, 10 februari 1931) hier haar zeventigste verjaardag.
Spoorgracht 37 – Aron Locher
Aron (Aäron) Locher (Den Helder, – Sobibor, ) werd hier geboren. Hij was een zoon van Rachel Plas (Amsterdam, – Sobibor, ) en visventer Levie Locher (Amsterdam, – Sobibor, ). Een kind overleefde de oorlog. In het begin van de oorlog woonde het gezin op de Lepelstraat 2c1 in Amsterdam.
Spoorstraat 30 – gezin J. Prins jr.
Rond 1913 woonde het gezin van J. Prins op dit adres.
Spoorstraat 50 – Vrouwtje Kaatje de Jongh
Hier werd Vrouwtje (Froukje) Kaatje de Jongh (Den Helder, – Sobibor, ) geboren, dochter van Israël de Jong (Almelo, – Auschwitz, ) en Froukje van Dam (Groningen, – Sobibor, ). Vrouwtje had een oudere broer Salomon (Den Helder, – Sobibor, ). Aan het begin van de oorlog woonde het gezin op de Vosstraat 12 in Den Helder.
Spoorstraat 52 – firma Oudkerk & Van Praag
Hier was de firma Oudkerk & Van Praag gevestigd. In 1911 plaatste de zaak een advertentie voor een huishoudster.
Spoorstraat 77 – Levie Coltof en Aleida Norden
Op 18 december 1920 vierden Levie Coltof (Oude Pekela, 23 maart 1880 – Amsterdam, 22 september 1960) en Aleida Norden (Groningen, – Wolvega, ) hun 12½-jarig huwelijk en werden in de krant gefeliciteerd door hun kinderen Carel (Den Helder, 17 mei 1910 – Amstelveen, 8 oktober 1997), Jacob (Den Helder, – Auschwitz, ) en Carla (Den Helder, 26 maart 1917 – Bussum, 24 februari 2006).
Vlootstraat – M. A. Grunwald
In mei 1890 bood M. A. Grunwald een loofhut aan. Deze worden gebruikt voor het Loofhuttenfeest (Soekot).
Mozes Aron Grunwald (Oldenzaal, 10 april 1835 – Den Helder, 7 januari 1916) was gehuwd met Mietje de Leeuw (Den Helder, 7 januari 1840 – Den Helder, 25 februari 1913) en zij hadden zestien kinderen; Klaartje (Den Helder, 23 mei 1861 – Den Helder, 5 september 1866), Francisca (Den Helder, 24 juni 1863 – Goor, 4 september 1891), Salomon (Den Helder, 25 december 1864 – Den Helder, 12 juli 1865), Keetje (Den Helder, 10 mei 1866 – Deventer, 15 augustus 1904), Salomon (Den Helder, 15 april 1868 – Den Helder, 4 december 1868), David (Den Helder, 15 april 1868 – Den Helder, 5 juli 1868), David Hartog (Den Helder, 22 juli 1869 – Den Helder, 25 maart 1931), Klaartje (Den Helder, 20 april 1871 – Sobibor, 16 april 1943), Salomon (Den Helder, 16 juni 1872 – Den Helder, 10 augustus 1872), Jetje (Den Helder, 19 juli 1873 – Den Helder, 10 augustus 1875), Levi (Den Helder, 1 augustus 1874 – Den Helder, 26 december 1874), Betje (Den Helder, 22 februari 1876 – Den Helder, 7 juli 1876), Levie (Den Helder, 17 mei 1877 – Den Helder, 11 juli 1877), Mozes (Den Helder, 29 juli 1878 – Den Helder, 18 september 1878), Jozef (Den Helder, 3 oktober 1879 – Den Helder, 15 februari 1880) en Betje (Den Helder, 4 oktober 1879 – Den Helder, 22 oktober 1879).
Op 24 augustus 1895 vierden Mozes en Mietje hun 35-jarig huwelijk en hielden een receptie op de Kanaalweg 67-68. In 1900 vierden ze hun 40-jarig huwelijk en de receptie was eveneens op de Kanaalweg 67-68. Mozes en Mietje woonden hoogstwaarschijnlijk al voor 1895 op dit adres.
Zoon David Hartog Grunwald werd in 1903 gekozen in de gemeenteraad van Den Helder. Hij was raadslid tot oktober 1929 en wethouder Den Helder (1917-1918, 1923-1926). Verder was David lid van de Provinciale Staten 1913-1919, voorzitter Kamer van Koophandel Den Helder 1902-1906 en lid Firma M.A. Grunwald & Zoon. David Hartog overleed op 25 maart 1931 en woonde voor zijn overlijden op de Kanaalweg 80.
Sara Schrijver – van Embden
Op 28 november 1888 overleed Sara Schrijver – van Embden in Den Helder. Ze speelde een belangrijke rol in Joods Den Helder. Over haar verscheen een stuk in het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland: ‘Zij was een van die ouderwetsche vroome, doch ongekunstelde vrouwen, die men niet in grooten getale aantreft. In kwaliteit van regentesse, van het alhier bestaande kraamvrouwenfonds, heeft zij zich zeer verdienstelijk gemaakt, tot dat zij zich voor enigen tijd geleden, door hoogen ouderdom gedwongen zag, die functie neder te leggen en zij, tot haar groot leedwezen, ook de Synagoge niet meer kon bezoeken. Donderdag jl, had de teraardebestelling plaats. De aanzienlijke stoet trok voorbij de geopende en verlichte Synagoge (zekerlijk een attentie des kerkbestuurs der overledene waardig). Niettegenstaande het gebruik verbood een rede te houden, oordeelde de heer J. S. Coltof het evenwel niet onpasselijk, eenige gevoelvolle woorden te spreken. Een der schoonzonen dankte voor de belangstelling en de eer. De grijze echtgenoot heeft een brave vrouw, de kinderen hebben een zorgvolle moeder verloren.’
bron:
restaurant kruisweg, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 23-08-1867, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871554:mpeg21:p004.
Sara van Embden, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 07-12-1888, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000559034:mpeg21:p00002.
Loofhut, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 23-05-1890, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000560006:mpeg21:p00008.
Keetje Grunwald, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 02-06-1893, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858612:mpeg21:p005.
Grunwald, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 16-08-1895, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000562019:mpeg21:p00006.
Commissie, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-01-1896, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858467:mpeg21:p002.
Grunwald, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-08-1900, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874268:mpeg21:p007.
David Oudkerk, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 10-01-1902, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000568107:mpeg21:p00006.
Jegeva Sloog, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 06-06-1902, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874154:mpeg21:p006.
David Hartog Grundwald, Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-07-1903, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871714:mpeg21:p005.
David Hartog Grunwald, Database Joods Biografisch Woordenboek, http://www.jodeninnederland.nl/id/P-1492.
Simon Jacobs, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-11-1903, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871733:mpeg21:p006.
lokaal Polak, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 15-12-1905, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871816:mpeg21:p006.
Grunwald, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 23-03-1906, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871830:mpeg21:p007.
Colthof – Van Emden, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 23-11-1906, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871761:mpeg21:p005.
Meijer Manheim, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-06-1907, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872592:mpeg21:p006.
Zeventigjarig bestaan, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 09-08-1907, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000576080:mpeg21:p00003.
Van Oven ,Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 30-08-1907, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 24-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000576083:mpeg21:p00002.
Litteraire club, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 30-04-1909, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000574070:mpeg21:p00005.
L. Grunwald, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-10-1910, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872700:mpeg21:p003.
Oudkerk & Van Praag, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-08-1911, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859342:mpeg21:p008.
Vijftig-jarig bestaan der Vereeniging Talmud Thora te Den Helder.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 13-12-1912, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860236:mpeg21:p003.
Levy Grunwald, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-08-1913, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860269:mpeg21:p008.
J. Prins, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-10-1913, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860278:mpeg21:p016.
Kannewasser, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-01-1914, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860292:mpeg21:p003.
Levy Grunwald, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 29-05-1914, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860312:mpeg21:p007.
Grieshaver, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-04-1915, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859561:mpeg21:p007.
Onder Ons, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 26-11-1915, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859592:mpeg21:p005.
Herschel. Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-01-1916, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859598:mpeg21:p007.
Elte, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-01-1916, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859600:mpeg21:p008.
Kleerekoper, INGEZONDEN STUKKEN. De rituesie verzorging der Israël. Bilitairen te den Helder.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 02-06-1916, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860456:mpeg21:p005.
Feestviering van het 80-jarig bestaan der Synagoge te HELDER.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-09-1917, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860523:mpeg21:p013.
Coltof – De Beer, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 31-05-1918, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859681:mpeg21:p008.
Elte, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 06-06-1919, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859734:mpeg21:p008.
Grieshaver, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-07-1919, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859740:mpeg21:p006.
Beek-Oudkerk, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-02-1920, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859772:mpeg21:p006.
Arthur Frits Coltof, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-01-1921, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860139:mpeg21:p007.
mizrahie, Zionistische-Kroriek. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 11-03-1921, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000584001:mpeg21:p00005.
Manheim, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-09-1921, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874020:mpeg21:p007.
Nico Coltof, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-11-1921, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860183:mpeg21:p005.
Sjoloum Wesjalwo, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-03-1922, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860200:mpeg21:p005.
BOUW SYNAGOGE DEN HELDER.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-12-1925, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871893:mpeg21:p006.
Pinkhof, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 05-03-1926, p. 15. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000585052:mpeg21:p00015.
VOOR DEN SYNAGOGE-NIEUWBOUW TE DEN HELDER.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-05-1926, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858127:mpeg21:p006.
De Oostersche Feesten in Den Helder. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 04-06-1926, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858128:mpeg21:p003.
Jacob Coltof, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-12-1926, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858157:mpeg21:p007.
Harry Elte, synagoge. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-01-1927, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858162:mpeg21:p003.
J. Grunwald Poppers, Regionaal Archief Alkmaar, Adresboek van Den Helder (Den Helder 1933) 38.
Gundwald-Poppers., Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 18-03-1927, p. 15. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000579002:mpeg21:p00015.
Pinkhof – Koekoek, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-12-1927, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858010:mpeg21:p006.
Pinkhof, SYNAGOGE—OOST.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 10-02-1928, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858042:mpeg21:p005.
Eerste-steenlegging der Synagoge te Den Helder. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-05-1928, p. 17. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858017:mpeg21:p017.
Inwijding synagoge, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 13-07-1928, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000579071:mpeg21:p00009.
Inwijding, Binnenland. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 10-08-1928, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858030:mpeg21:p006.
Vrieslander, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-08-1928, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858031:mpeg21:p006.
Maroko, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 535.
Slagersleerling, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-12-1928, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858064:mpeg21:p007.
Pinkhof, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 08-03-1929, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578010:mpeg21:p00012.
Tiferes Nosjiem, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 24-05-1929, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578021:mpeg21:p00006.
F. Grunwald, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-06-1929, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874368:mpeg21:p007.
Grunwald, gemeenteraad. Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 18-10-1929, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578042:mpeg21:p00003.
Grunwald Vaz Dias, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 31-01-1930, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578057:mpeg21:p00012.
Else Frankenberg, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-03-1930, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874406:mpeg21:p006.
Vrouwtje Kaatje de Jongh, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-03-1930, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874408:mpeg21:p006.
Lissauer, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 05-03-1931, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000586001:mpeg21:p00004.
David Hartog Grunwald, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 26-03-1931, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000586004:mpeg21:p00007.
Van Moppes – Coltof, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 06-11-1931, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874725:mpeg21:p005.
Jiska Pinkhof, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-12-1931, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874730:mpeg21:p006.
jonas Herschel, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-02-1932, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874740:mpeg21:p006.
PHILIP VRIESLANDER z.g.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 20-05-1932, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874778:mpeg21:p012.
Prins – Kannewasser, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-06-1932, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010928584:mpeg21:p007.
Opperrabbijn Onderwijzer bij de inwijding van. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 29-07-1932, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000586074:mpeg21:p00003.
David de Jong, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-09-1932, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874795:mpeg21:p007.
Duitse Joden, BINNENLAND.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 01-12-1933, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000581040:mpeg21:p00003.
Zaoth, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-03-1934, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874829:mpeg21:p014.
INWIJDING VAN HET NIEUWE REINIGINGSHUIS TE DEN HELDER. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-09-1936, p. 18. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871363:mpeg21:p018.
illustratie:
restaurant kruisweg, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 23-08-1867, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871554:mpeg21:p004.
Loofhut, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 23-05-1890, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000560006:mpeg21:p00008.
Litteraire club, Binnenland.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 30-04-1909, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000574070:mpeg21:p00005.
L. Grunwald, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-10-1910, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872700:mpeg21:p003.
Nico Coltof, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-11-1921, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 25-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860183:mpeg21:p005.
VOOR DEN SYNAGOGE-NIEUWBOUW TE DEN HELDER.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-05-1926, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858127:mpeg21:p006.
Vrieslander, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-08-1928, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858031:mpeg21:p006.
Vrouwtje Kaatje de Jongh, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-03-1930, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874408:mpeg21:p006.
Jiska Pinkhof, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-12-1931, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874730:mpeg21:p006.
Grunwald-Frankenberg, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 06-05-1932, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874751:mpeg21:p006.
Opperrabbijn Onderwijzer bij de inwijding van. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 29-07-1932, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 27-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000586074:mpeg21:p00003.
gepubliceerd:
27 november 2022
laatst bijgewerkt:
27 november 2022