Tot de 2e Wereldoorlog was Café De Ysbreeker het trefpunt van de Joodse arbeiders uit de omgeving, zoals uit de Transvaalbuurt. In die buurt was de socialistische SDAP zeer actief. Niet ver van de IJsbreker heeft vroeger aan de Weesperzijde de Weesperpoort gestaan. Dit was 300 jaar geleden de buitenrand van de stad.In 1717 lezen we voor het eerst over “De Ysbreeker”. Deze herberg was vernoemd naar de ijsbreker, een grote bak die het ijs op de Amstel kraakte. Dit was belangrijk omdat de Amsterdamse bierbrouwers met waterschuiten zuiver water uit de rivier de Vecht kregen aangeleverd en deze aanvoer mocht ’s winters natuurlijk niet stagneren.
De eerste “Ysbreeker” stond hier tot 1800, toen hij afbrandde nadat een buskruitfabriek in de buurt geëxplodeerd was. De IJsbreker die daarop volgde bleef staan tot 1882. Van 1883 -1885 werd de huidige IJsbreker gebouwd. Het gebouw is nu een monument. Het ontwerp was van architect Van Gendt, die ook De Hollandse Manege en het Concertgebouw heeft ontworpen. Het gebouw werd neergezet door N.V. Bouwmaatschappij De Ysbreeker. Deze maatschappij werd opgericht door een aantal zakenlieden waaronder A. W. Krasnapolsky.
Joodse IJsbrekerDe Joodse geschiedenis van De IJsbreker begon in de wijk Amsterdam-Oost (Transvaalbuurt). Hier woonden politiek actieve Joodse sigarenmakers, diamantbewerkers en kooplieden.
David Wijnkoop, communist en zoon van rabbijn Joseph Wijnkoop, werd stamgast van De IJsbreker. De IJsbreker raakte bekend als een socialistencafé. 100 jaar geleden, aan het begin van de 20e eeuw, discussieerde Wijnkoop er met mannen als Wibaut over het socalisme. Het marxistisch weekblad De Tribune is hier waarschijnlijk opgericht en dat was de aanleiding voor Wijnkoop om uit de SDAP te stappen en later de Communistische Partij op te richten.In 1941 sloot De IJsbreker en na de oorlog was het café een trefplaats voor Joodse jongeren van roeivereniging Poseidon, onder wie Ed van Thijn. Bloeme Evers-Emden, de moeder van rabbijn Evers, gaf op Poseidon roeiles.
Volgens bezoekers heeft De IJsbreker nog steeds het fijnste terras aan de Amstel. Geert Mak schreef een heel boek over de geschiedenis van De Ysbreeker: “Een bres in de stad”.
bron:
o.a. wikipedia
laatst bijgewerkt:
19 september 2019