In 1945 werd de Frederiksschool gesloten en direct daarna werd dit gebouw gebruikt voor de opvang van jongens en meisjes, en werd “De Vluchthaven” genoemd. Al in november 1945 verscheen de eerste advertentie in dagblad “De Tijd” waarin personeel geworven werd. Wat was het voor een instelling?
Dat wordt uit de doeken gedaan in “De Waarheid” van 28 februari 1946:
VLUCHTHAVEN Tehuis voor verwaarloosde kinderen
Op het Frederiksplein te Amsterdam staat een schoolgebouw met een mooie naam „Vluchthaven” staat er op de gevel. Vluchthaven voor verwaarloosde kinderen”, had er kunnen staan, want dat is het. Inrichtingen als deze zijn er meer in den lande. Strengheid en discipline zijn er schering en inslag. Daarom verwondert het me des te meer, wanneer ik op mijn bel geopend wordt door een jongen van een jaar of 12. Hij ziet er niet gemakkelijk uit, die jongen, maar hij is heel beleefd en dient me keurig bij den directeur aan, de bos sleutels in zijn hand
Een jong en enthousiast mens, die directeur. En als we eenmaal rustig zitten, dan is er maar weinig nodig om hem aan ’t spreken te krijgen; daarvoor ligt de zaak hem ook na aan het hart. 15 october zijn we begonnen, zegt hij. We begonnen met 12 kinderen. Het idee was al geopperd tijdens de oorlog en in maart ’45 lagen de plannen klaar. Nu op het ogenblik, hebben we 60 kinderen, die uit groepen van 14 met een groepsleider de hele dag en nacht samen zijn.
Wat zijn het voor klantjes?
Het zijn allemaal moeilijke kinderen. De oorlogsjaren hebben ook in dit opzicht een slechte uitwerking gehad. De zwarte handel heeft de kinderen vaak tot in de grond bedorven. Ik krijg hier handelaars in sigaretten en revolvers tot rijwieldiefjes en zakkenrollertjes toe. Ook totaal verwaarloosde kinderen zijn er bij, zonder schoenen en vaak nauwelijks met kleren aan ’t lijf. Meestal scharrelen we dan wel wat bij elkaar (de kleding blijft een probleem) en In een uur is de patiënt gewassen en gekleed.
Wat doet u verder met ze?
Wel, ze moeten eerst een paar dagen wennen en tot rust komen. Is het zover, dan worden ze getest door mij en eventueel door den jeugdjeugdpsychiater. Daarna volgt de observatie. Blijven doen de kinderen hier niet. Ze verdwijnen meestal als ze voor den kinderrechter zijn geweest, met wie we erg prettig samenwerken, evenals met den officier van Justitie.
Hebt u wel eens weglopers?
Nooit. Hoewel de kans er toch is. Ze voelen zich hier zo op hun gemak dat ze liever blijven. Natuurlijk lopen we het gebouw even door. De gangen en keuken zijn versierd met aardige tekeningen. In de frisse, goed verwarmde lokalen zitten de kinderen. Ze doen spelletjes. Sommige meisjesgroepen zijn ijverig aan ’t stoppen. In de gang loop ik Leen tegen ’t lijf. Een klein jongetje met een oud mannetjes-gezicht. Hij is een beetje schuw, maar na wat vragen krijg ik toch iets te horen. Een arm verhaal is het, van een moeder, die op stap ging, van kinderen, die alleen thuis bleven en van Leen, die op straat rondschooierde, tot hij opgepakt werd en naar ’t „gestich” gebracht. „Ik ben al vijf keer uit ’t gestich gelopen,” zegt hij trots. „En hier, waarom loop je hier niet weg?” vraag ik. „Waarom?” zegt hij, eerlijk verbaasd. „Hier hoef ik toch niet weg te lopen. Enthousiast zijn ze, de directeur en zijn helpers. Ze werken hard en met liefde. En het is belangrijk werk. Niet alleen, dat hier moeilijke kinderen op weg worden geholpen, maar met dit „experiment” wordt tevens bewezen, dat het mogelijk is om de starre lijn van onze oude opvoedingsmethoden, die vaak zo bitter weinig met opvoeding te maken hadden, te doorbreken. Velen van deze kinderen zitten eigenlijk in voorarrest, om het woord te gebruiken, dat de directeur bij voorkeur niet gebruikt. Maar de ramen staan open en de kinderen komen geregeld op straat om naar school te gaan. Met discipline heeft dit alles niets te maken. Daarvoor hoef je maar even ’t gebouw door te lopen. Met liefde voor het vak en voor het kind, daar lukt het mee. En, het resultaat? Dat heeft Leen keurig gedemonstreerd met: „Hier hoef ik toch niet weg te lopen!”
In juli 1952 werd besloten dat de ASVO dit gebouw zou krijgen. Toen zaten er nog 60 kinderen in deze opvang. In september 1952 kwam er een plan om de kinderen van de Vluchthaven op te vangen in Valkeveen – of dit plan is uitgevoerd meldden de bronnen niet. Op 14 oktober 1954 werd het gebouw van De Vluchthaven, verbouwd en gemoderniseerd, door de ASVO in gebruik genomen.
bron:
“Advertentie”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 23-11-1945. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010381171:mpeg21:a0019
“VLUCHTHAVEN Tehuis voor verwaarloosde kinderen”. “De waarheid“. Amsterdam, 28-02-1946. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010850072:mpeg21:a0047
“De ASVO krijgt de Vluchthaven”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 30-07-1952. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000088509:mpeg21:a0046
“Vluchthaven tijdelijk naar Valkeveen?”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 03-09-1952. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000043180:mpeg21:a0030
“Nieuwe school Frederiksplein”. “De waarheid“. Amsterdam, 14-10-1954. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010370145:mpeg21:a0037
Illustratie:
“Advertentie”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 23-11-1945. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010381171:mpeg21:a0019
“VLUCHTHAVEN Tehuis voor verwaarloosde kinderen”. “De waarheid“. Amsterdam, 28-02-1946. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010850072:mpeg21:a0047
“Nieuwe school Frederiksplein”. “De waarheid“. Amsterdam, 14-10-1954. Geraadpleegd op Delpher op 26-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010370145:mpeg21:a0037
gepubliceerd:
26 maart 2017
laatst bijgewerkt:
24 september 2019