Nico Deegen was ondergedoken in de Amstelbrouwerij. Hij was een zoon van Israël Deegen (Amsterdam, 10 februari 1918) en zijn vrouw Hendrika van de Kar (Antwerpen, 14 oktober 1912) Dit is het verhaal over de onderduiklocatie van Israël en Hendrika.
Aan het begin van de oorlog woonde het gezin Deegen, vader en moeder en hun jonge zoon Nico, op de Grensstraat 18-2 en op de begane grond woonde slager en weduwnaar Gijsbert Heemskerk (1901).
Israël en Hendrika besloten niet te gaan toen de oproep kwam ‘om te gaan werken in het oosten’, en vroegen Gijsbert om hulp. Hij kwam met het idee dat ze in onderduik zouden gaan in de kelder van het pand op de Grensstraat. In het vroege voorjaar van 1943 deden ze dat. Zoon Nico ging in onderduik in de Amstelbrouwerij.
De Deegens doken dus onder in de kelder van hun eigen huis. Een gewaagde locatie, want ze waren natuurlijk bekend in deze buurt. Vanaf het moment dat ze in onderduik gingen moesten ze binnenshuis blijven. Gedurende een periode zat nog een Joods echtpaar bij hen ondergedoken, Ab en Johanna Pach. In totaal vonden zeven mensen op deze plek voor een korte of langere tijd een veilige schuilplaats. Er was een geheime opening naar de kelder die werd gemaakt door Gijsbert Heemskerk waardoor alle dagelijkse benodigdheden konden worden gegeven aan de onderduikers.
Op 12 december 1944 trouwde Gijsbert met Barbara Bakker (1910). Barbara hielp waar ze kon en zorgde vooral voor eten voor de onderduikers
In de zomer van 1943 raakte Hendrika zwanger. Een baby in de onderduik zou een groot probleem opleveren maar Gijsbert vond dat Hendrika moest blijven. Zoon Coenraad Gijsbertus werd in februari 1944 geboren en werd de dag na zijn geboorte naar een andere locatie overgebracht, bij Hendrik en Catharina Mulder. Hendrika mocht niet weten waar de baby naartoe was, om zo te voorkomen dat ze daarheen zou gaan. Ze zorgde ervoor dat de borstvoeding aan Barbara werd gegeven die het vervolgens naar de Mulders bracht.
Gijsbert werd op straat gearresteerd en op het politiebureau gewelddadig ondervraagd. Hij sloeg echter niet door. Hij werd vrijgelaten en er volgde een aantal huisdoorzoekingen. De onderduikers werden niet gevonden. De Deegens bleven in deze onderduik tot de bevrijding.
Op 4 mei 2008 werden Gijsbertus Hubertus Heemskerk en Barbara Bakker door Yad Vasjem erkend als Rechtvaardige onder de Volkeren, de plechtigheid was in Den Haag op 17 juni 2009.
bron:
Stadsarchief Amsterdam, Grensstraat 18, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 106.
Stadsarchief Amsterdam, Israël Deegen, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1377.
Stadsarchief Amsterdam, Gijbertus Hubertus Heemskerk, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1474.
Yad Vasjem, database Righteous under the Nations, Heemskerk Gijsbertus en Barbara (Bakker) via https://righteous.yadvashem.org/?searchType=righteous_only&language=en&itemId=6526208&ind=0 (geraadpleegd 13 maart 2022).
emails M. Deegen d.d. 12/13 maart 2022.
gepubliceerd:
13 maart 2022
laatst bijgewerkt:
13 maart 2022