David Mozes Sluijs (Sluys) werd op 29 mei 1871 in Amsterdam geboren als zoon van diamantslijper en directeur van een begrafenis-chewre Jacob Sluijs (1842) en Elisabeth de Jongh (1847).
Op 11 april 1907 trouwde David met Rosette Levie (Amsterdam, – Sobibor, ) en zij kregen drie dochters; Elisabeth (Amsterdam, – Sobibor, ), Hester (Amsterdam, – Amsterdam, ) en Jacoba Louise (Amsterdam, – Sobibor, ).
David groeide op in de Jodenhoek in Amsterdam, op de Rapenburgerstraat en de Jodenbreestraat. Hij ging theologie studeren, wat mogelijk was door de economische positie die het gezin van zijn vader had. David werd samen met Simon Philip de Vries, de latere rabbijn en Samuel Juda Hirsch, de latere opperrabbijn, in 1892 geëxamineerd en toegelaten tot de rang van magid (dit is een traditionele rondtrekkende prediker, bekwaam als verteller van de Thora en religieuze verhalen). Verder was David doctor in de klassieke letteren, dit behaalde hij aan de Universiteit van Amsterdam.
In 1912 werd David voorgedragen als secretaris van de Nederlands Israëlietische Hoofdsynagoge, een functie die hij toen kreeg. Hij vervulde deze functie tot zijn deportatie in 1943. Naast dit werk was David mohel (besnijder) en auteur. Het gezin van Rosette en David ging, zeker vanaf mei 1934, op de Plantage Middenlaan 72hs wonen, het pand op de hoek met de Plantage Badlaan. Voor de Plantage Middenlaan woonde het gezin op de Alexanderstraat en David had zijn kantoor op het Jonas Daniël Meijerplein 4, en hij wandelde dagelijks 35 jaar lang van zijn huis door de lange Plantage Middenlaan naar dit kantoor. Op de Middenlaan bleven ze wonen tot vlak voor de deportatie, op 29 april 1943 werd het gezin ingeschreven op de Laing’s Nekstraat 41-1. Waarschijnlijk betrof dit een door de bezetter afgedwongen onvrijwillige verhuizing.
Zeventigste verjaardag
Op 29 mei 1941 vierde David zijn zeventigste verjaardag. Hij werkte nog volop en het Joodsche Weekblad besteedde uitgebreid aandacht aan deze mijlpaal. Hij was toen secretaris van de Nederlands Israëlietische Hoofdsynagoge en van het Nederlandsch Israëlietisch Kerkgenootschap en werd de hoogste administratieve ambtenaar van het Nederlandse Jodendom genoemd. Tientallen jaren was David de man die voorstellen voorbereidde voor het kerkbestuur, de kerkeraad en het College van het kerkgenootschap. Hij maakte rapporten en adviezen.
De laatste tien jaar van zijn werkzame leven werden als meest intensief genoemd. De zorg voor de vluchtelingen uit Hitler-Duitsland en andere landen in het oosten van Europa kwam bij zijn normale werkzaamheden. In 1933 werd in zijn werkkamer het Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen opgericht, een comité dat zich met dit vraagstuk belastte.
Als auteur was David actief in de geschiedschrijving, vooral over de Joden van Amsterdam en de Joodse gemeente van de hoofdstad. David was Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Deportatie
Op 20 juni 1943 werd het gezin geregistreerd in Westerbork. Volgens de kaart van de Joodsche Raad was David toen tevens voorzitter van de Nederlandsch Israëlietische Kerkeraad en had vanwege zijn functie een Sperre. Bovendien was David lid van de Joodsche Raad. Hij had een aanvraag voor Barneveld ingediend, deze werd afgewezen.
David werd op 6 juli 1943 met Rosette en dochter Elisabeth gedeporteerd naar Sobibor en daar vermoord op
1986
Jaren na de oorlog, in 1986, werd het voetpad langs de Nieuwe Herengracht naast de Hortus naar David vernoemd en heet het Doctor D.M. Sluyspad.
bron:
theologie,”Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-07-1893, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 21-11-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858078:mpeg21:p005.
David Mozes Sluijs, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 749.
Plantage Middenlaan 72hs, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 275.
David Mozes Sluijs, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130376020 (David M SLUYS).
Weemoed. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-09-1987, p. 40. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859480:mpeg21:p040.
Dr. D. M. Sluys zeventig jaar Zijn werk als secretaris van Hoofdsynagoge en Kerkgenootschap. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 23-05-1941, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318156:mpeg21:p005.
illustratie:
Plantage Middenlaan 72hs, © joodsamsterdam 22 november 2023.
Dr. D. M. Sluys zeventig jaar Zijn werk als secretaris van Hoofdsynagoge en Kerkgenootschap. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 23-05-1941, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 23-11-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318156:mpeg21:p005.
gepubliceerd:
23 november 2023
laatst bijgewerkt:
23 november 2023