Het water tussen de Dam en het Centraal Station was oorspronkelijk een deel van de rivier De Amstel. Aan de ene kant van de Dam heette dit water het Damrak, aan de andere kant was het het Rokin. Het Damrak was essentieel voor de economische ontwikkeling van de stad. In het hele gebied voor het Damrak waren meerpalen (het eiland voor het Centraal Station is pas later gemaakt) en daar konden grotere schepen afmeren. De overslag van goederen vond op en rond de Dam plaats. Het Damrak werd tussen 1845 en 1883 deels gedempt, dat is het gebied waar eerst de Beurs van Zocher stond en later De Bijenkorf. Langs het Damrak waren lange tijd de drukkers van Amsterdam gevestigd.
Damrak 3 – gebroeders Lobatto
De gebroeders Lobatto hadden in 1877 hier hun tweede tabak- en sigarenzaak.
Damrak 7 – Dr. I. van Os
Deze arts vestigde zich op dit adres in 1893.
Damrak 8 – Justus van Maurik jr.
Justus van Maurik is in 1885 vice-voorzitter van de ‘Vereeniging Hulp aan Minvermoogenden Ooglijders’.
Damrak 8 – Café Neutraal
In het NSB-blad Volk en Vaderland wordt in 1943 aan dit café gerefereerd als ‘reeds sedert jaren een trefpunt der kameraden‘.
Damrak 10 – Jeannette Dooseman en Joseph de Liever
Jeannette (Amsterdam, 8 juni 1879 – Amsterdam, 15 december 1907) en banketbakker Joseph (Amsterdam, 28 april 1878 – Auschwitz, 21 september 1942) verloofden zich op 10 mei 1896 en op 18 mei 1896 hadden zij op dit adres, waar de ouders van Jeannette woonden, hun receptie.
Damrak 32 – Hotel Café Splendid
Dit bedrijf adverteerde in 1941 in Het Joodsche Weekblad en was uitsluitend voor Joods publiek toegankelijk.
Damrak 42 – Photografisch Atelier Studio P. D. van Rhijn
Deze zaak was hier rond 1892 gevestigd. Philip van Rhijn (Meppel, 11 september 1842) was gehuwd met Carolina van der Zijl (Hoogezand, 2 november 1855). Carolina was vroedvrouw en adverteerde ook vanaf dit adres. In 1896 verhuisde dit gezin naar de Kalverstraat 114. Ook zoon Meijer van Rhijn werd fotograaf.
Damrak 42 – Café-Restaurant ‘De Pool’
In dit café-restaurant hield de vereniging Talmoed Tora de openbare aanbesteding van de te bouwen school aan de Tweede Boerhaavestraat. Inlichtingen werden verstrekt door architect Jac. S. Baars.
Damrak 44 – N.V. J. Bloch & Co.
Hier werd op 14 juli 1920 de showroom geopend van de zaak in moderne kantoormeubelen van J. Bloch & Co.
Damrak 44 – Holland Typing Office
Tijden en voor de oorlog een uitzendbureau voor typistes en ander kantoorpersoneel van Annette Monasch en Selma Meyer.
Damrak 52 – Estelle Israëls
Estelle Israëls vestigde haar tandartspraktijk op dit adres in 1898. In 1901 was Estelle gevestigd op de Prinsengracht 1093.
Damrak 52 – Firma F. W. Salomons
In 1934 was op dit adres de N.V. v/h Firma F. W. Salomons gevestigd, in kantoorinrichtingen en -benodigdheden en schrijfmachines.
Damrak 56 – J. Vlieger boek- en papierhandel
Naast hun vestigingen op de Halvemaansteeg 2-6, Amstel 38-52, Leliegracht 26 en Rapenburg 101 had deze bekende boek- en papierhandel ook een vestiging op dit adres in 1919.
Damrak 57 – meubelmagazijn B. E. van Lier
Dit meubelmagazijn was op dit adres gevestigd rond 1905.
Damrak 62 – boekhandel Allert de Lange
Uitgever van Exilliteratuur (literatuur geschreven in ballingschap). In 1907 had Allert de Lange (1855 – 1927) al een annonce-bureau. Na zijn dood nam zijn zoon Gerard (1896 – 1935) de zaak over.
Damrak 63 – bank Louis Korijn & Co.
Dit bankgebouw van Louis Korijn & Co. is nog steeds als zodanig herkenbaar op het Damrak.
Damrak 72 – sigarenmagazijn M. E. Abraham
In januari 1885 werd hier het sigarenmagazijn van M. E. Abraham geopend.
Damrak 74 – Le Taillieur Moderne
Deze Joodse kledingzaak was hier rond 1890 gevestigd en garandeerde koosjere kleding. In dat geval worden weefsels niet gemengd – dus bijvoorbeeld geen wol met linnen.
Damrak 76 – Phoenix Meubelen
Deze meubelzaak was hier in de jaren twintig gevestigd en er was ook een vestiging op de Warmoesstraat 141.
Damrak 77 – S. S. Jacobson
In 1889 hield S. S. Jacobson een opruiming in zijn tapijtmagazijn, dat op dit adres gevestigd was.
Damrak 78 – Abraham Hamburger
Op dit adres werd op 2 augustus 1890 de receptie gehouden voor de Bat Mitswah (kerkelijke meerderjarigheid) van Abraham Hamburger (Amsterdam, – Auschwitz, ), zoon van David A. Hamburger (Utrecht, 17 december 1852) en Mietje Oppenheim (Deventer, 8 september 1852). In 1893 verhuisde dit gezin naar de Oudezijdsvoorburgwal 131. Tevens waren de kantoren en magazijnen van de Nederlandse Lood- en Zinkpletterijen, een bedrijf met vestigingen in Amsterdam, Utrecht en Rotterdam, op dit adres gevestigd en dit bedrijf ging in januari 1901 naar de Amstel 198 bij de Amstelstraat.
Damrak 78 – atelier A. en S. Frankfort
In 1893 was hier dit atelier gevestigd waar lingerie gemaakt werd.
Damrak 80 – gebroeders Voogel
In 1883 was hier de meubelfabriek van de gebroeders Voogel gevestigd.
Damrak 88 – familie Gompen
Dit pand vormde vele jaren het hart van de ondernemingen van de familie Gompen. Gustaf Sigismund Gompen was actief voor tal van Joodse instellingen in Amsterdam en daarbuiten.
Damrak 89 – speelgoedmagazijn Merkelbach & Co.
Dit speelgoedmagazijn was op dit adres gevestigd rond 1890.
Damrak 90 – Palestina Lloyd
Op dit adres kon rond 1935 passage worden geboekt om met een Joods schip aliyah (emigreren naar het Britse mandaatgebied Palestina) te maken met Joods personeel en een koosjere keuken.
Damrak 92 – café-restaurant Elburg
Dit restaurant van Jac. Elburg werd in juli 1896 geopend. Elburg werd in het Nieuw Israëlietisch Weekblad geprezen en de inrichting van de zaak moest wel goed zijn daar Elburg ervoor 10 jaar in Krasnapolsky had gewerkt.
Damrak 95 – Engeltje Dresden
Ze woonde hier niet, maar ze staat wel op de foto voor dit adres en haar verhaal staat op de site.
Damrak 97 – Maison R. C. Meyer
In 1905 zat hier de boekhandel Maison R. C. Meyer.
Damrak 97 – makelaar J. van Minden
Rond 1922 was op dit adres makelaardij J. van Minden gevestigd.
Damrak 99 – Seyffardt’s muziekhandel
Deze muziekhandel was hier gevestigd aan het begin van de 20e eeuw en adverteerde veelvuldig in de Joodse media.
bron:
“Advertentie Jacobson”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1889/04/05 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000559051:mpeg21:p00007
“Advertentie Hamburger”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1890/07/25 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000560015:mpeg21:p00006
Stadsarchief Amsterdam, Abraham Hamburger, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1987
“Advertentie Merkelbach”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1890/11/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000560034:mpeg21:p00003
“Advertentie P D van Rhijn”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1892/08/26 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000564026:mpeg21:p00003
Stadsarchief Amsterdam, Philip van Rhijn, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 1210
“Advertentie Hamburger”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1893/01/27 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000564057:mpeg21:p00002
“Advertentie Dr. Van Os”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1893/08/04 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000566031:mpeg21:p00004
“Advertentie P D van Rhijn”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1896/03/27 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000562067:mpeg21:p00008
“Advertentie Estelle Israëls”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1898/09/30 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000563032:mpeg21:p00006
“Advertentie Estelle Israëls”. “Het nieuws van den dag : kleine courant”. Amsterdam, 1901/05/16 00:00:00, p. 20. Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010128194:mpeg21:p020
“Advertentie A D Hamburger”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1901/02/01 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000568049:mpeg21:p00004
“Advertentie Maison Meyer”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1905/01/27 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000571043:mpeg21:p00003
“Advertentie B E van Lier”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1907/09/06 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000576084:mpeg21:p00008
“Advertentie Seyffardt”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1919/10/03 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000572089:mpeg21:p00004
“Advertentie Vlieger”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1919/11/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000572099:mpeg21:p00004
“Stadsnieuws J Bloch.”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1920/07/16 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000572143:mpeg21:p00003
“Advertentie Van Minden”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1922/10/20 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000584087:mpeg21:p00014
“Advertentie De Pool”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1922/12/29 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000584097:mpeg21:p00011
“Advertentie Phoenix”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1925/05/29 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000585012:mpeg21:p00002
“Advertentie Salomons”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1934/02/23 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000581052:mpeg21:p00006
Bianca Stigter, Atlas van een bezette stad, Amsterdam 1940 – 1945 (Amsterdam 2019) 108, 109
“Mededeelingen van de Administratie, Palestina Lloyd.”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1935/07/25 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582022:mpeg21:p00007
“Advertentie Splendid”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 1941/12/19 00:00:00, p. 18. Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318186:mpeg21:p018
“Advertentie Lobatto”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1877/06/08 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872381:mpeg21:p003
“Advertentie Voogel”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1883/12/14 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871470:mpeg21:p003
“Advertentie M E Abrahams”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1885/01/16 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871527:mpeg21:p004
“Advertentie Justus van Maurik”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1885/09/25 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872084:mpeg21:p004
“le tailleur moderne”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1890/04/04 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860972:mpeg21:p002
“Advertentie A en S Frankfort”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1893/08/04 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858079:mpeg21:p006
“Familiebericht De Liever – Dooseman”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1896/05/15 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858482:mpeg21:p006
“Advertentie Elburg”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1896/07/31 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858492:mpeg21:p003
illustratie:
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank / Römmler en Jonas, prentbriefkaarten, 1899, 010137000704
“Advertentie Hamburger”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1890/07/25 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000560015:mpeg21:p00006
“Advertentie Estelle Israëls”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1898/09/30 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 29-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000563032:mpeg21:p00006
“Advertentie Seyffardt”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1919/10/03 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000572089:mpeg21:p00004
“Advertentie Phoenix”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1925/05/29 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000585012:mpeg21:p00002
gepubliceerd:
29 maart 2021
laatst bijgewerkt:
9 oktober 2023