Dam

De geschiedenis van de Dam wordt weergegeven in nevenstaand filmpje.

Dam 1 – Bijenkorf
Het bekendste Joodse bedrijf op de Dam is de Bijenkorf. Meer informatie via deze link.

Dam 4 – Magazijn Nederland
Hier was Magazijn Nederland, een firma in kleding van de familie Kattenburg, gevestigd.

Dam 4 – Herenkledingmagazijn Wessel
In 1934 adverteerde in het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland W. Wessel Bzn. vanaf dit adres met de toevoeging v/h Magazijn Nederland Kattenburg & Co. Wessel was mededirecteur van Magazijn Nederland. De zaak was van Wessel Wessel (Rotterdam, 18 juni 1877 – Bergen Belsen, 13 april 1944). Wessel was tot 13 oktober 1940 gehuwd met Flora de Groot (Rotterdam, 18 mei 1876 – Amsterdam, 13 oktober 1940) en hertrouwde op 3 juli 1941 met Marianne Oostra (Utrecht, 21 januari 1908 – Wittenberge, 15 april 1945) en woonde ten tijde van de oorlog op de Rubensstraat 64^hs. Met Flora kreeg Wessel drie kinderen; Sophia, Barend Martens en Hein Markus.

Dam 17-21 – Lewenstein
Op nummer 17-21 / Hermietenstraat 1 – 5 werd in 1912-1913 het door architect Harry Elte ontworpen pand gebouwd voor de dames Rosa en Betty Lewenstein.
Het was het kantoor- en winkelpand van Naaimachinehandel v/h A. Lewenstein. Deze zaak werd in 1868 opgericht en groeide in de jaren zestig van de vorige eeuw uit tot een van de grootste toeleveringsbedrijven voor de kledingindustrie in ons land en had toen twaalf filialen. Eerder zat deze zaak op de Kalverstraat 239, toen bij het Spui, en op de Dam kwam het nieuwe hoofdkantoor. Op de Pieter Calandlaan 5 – 7 werd tussen 1960 en 1965 een confectiecentrum voor Lewenstein gebouwd waarbij er zelfs rekening mee werd gehouden dat het bedrijf nog groter kon worden – op het pand, dat er nog staat, daar kon nog een extra verdieping worden geplaatst.

Rosa Lewenstein werd geboren op 4 april 1872 te Amsterdam als dochter van Adolph Lewenstein (Oldenburg, Duitsland 12 april 1841 – Amsterdam, 3 juni 1907) en Lea Joachimsthal (Amsterdam, 9 juni 1840 – Amsterdam, 20 december 1931).
Adolph en Lea kregen vijf kinderen; Siegfried (Amsterdam, 9 juni 1869 – Sobibor, 14 mei 1943), Emanuel Albert (5 december 1870 – 10 juni 1930), Rosa (Amsterdam, 4 april 1872 – Auschwitz, 31 mei 1944), Julie (Amsterdam, 18 maart 1877 – Auschwitz, 31 mei 1944) en Betty (Amsterdam, 25 januari 1880 – Baarn, 19 mei 1974).
Rosa heeft geprobeerd uit de klauwen van de nazi’s te blijven. Ze vroeg de nationaliteit van El Salvador aan en verkreeg deze, pas op 8 februari 1944. Dit kwam voor haar te laat. Op dezelfde dag verkreeg Betty dit document ook en zij overleefde de oorlog.

Dam 21 – Bank Hugo Kaufmann & Co
In 1925 betrekt bank Hugo Kauffmann een deel van de verdiepingen en de begane grond van Dam 21.

De schoenpoetser van de Dam.
Het verhaal over Izak Betel, de schoenpoetser van de Dam, staat hier.

Onderduiker in het paleis
Het verhaal over het Koninklijk Paleis in de oorlog staat hier.

 

bron:
nai.nl,
akevoth.org,
ushmm.org,
rijnbout.nl
Wessel, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 06-09-1934, p. 15. Geraadpleegd op Delpher op 04-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000581080:mpeg21:p00015
mededirecteur, AMSTERDAM. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 06-02-1936, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 04-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582050:mpeg21:p00002
Stadsarchief Amsterdam, Wessel Wessel, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 915
www.joodsmonument.nl, lemmata Wessel Wessel (geraadpleegd 4 september 2021)

filmpje:
De Dam: de geschiedenis van een plein in Amsterdam – Koninklijk Paleis, Dodenherdenking 2017 van De Verdwenen Stad Amsterdam

gepubliceerd:
5 mei 2016