Het was een klein berichtje in de kranten uit die tijd. Een woningoverval en een dubbele moord in Amsterdam, op de Haarlemmerstraat 106.
De slachtoffers waren Kurt Pommer en zijn moeder Clara Sara Grodzin. Zij werden op 24 februari 1942 doodgestoken in hun huis. Clara was ten tijde van de overval 62 jaar, Kurt 38. Clara was de weduwe van Mozes Moritz Pommer (Schwarz Domerk, 20 april 1867). Sara werd geboren in Trempen (nu Nowostrojewo, bij Kaliningrad, Rusland) op 8 maart 1879 en haar zoon in Wormditt (nu Orneta, Polen) op 6 september 1903. Kurt kwam naar Nederland op 16 oktober 1933, niet lang na de machtsovername door Hitler en woonde tot die tijd in Berlijn. Hij ging eerst in de Oude Doelenstraat 4 wonen, om op 4 november 1935 naar de Haarlemmerstraat 106 te verhuizen. Zijn moeder kwam op 30 mei 1939 naar Amsterdam toe en voegde zich bij Kurt.
Op de Haarlemmerstraat dreven Kurt en zijn moeder een zaak in schoenmakersfournituren. Voor zover na te gaan was de zaak succesvol. Op dinsdag 24 en woensdag 25 februari 1942 bleef de winkel gesloten, zonder dat daar een kennisgeving van op de deur hing. De buren begonnen onraad te vermoeden en waarschuwden de politie.
Op woensdag 25 februari kwam de politie tegen zes uur ’s middags en zij klommen via het buurpand en de schutting aan de achterzijde de achtertuin in. Ze braken een ruitje van de keukendeur en nabij de keuken lag Clara, met steekwonden in haar hals. Iets verder in het gangetje lag Kurt, met soortgelijke verwondingen. Uit onderzoek bleek dat de moorden op de dinsdag om ca. 9 uur ’s ochtends gebeurd moesten zijn, en dat roof de waarschijnlijke drijfveer was.
Bij de moorden bleek een gouden horloge ontvreemd te zijn en dat werd de sleutel naar de oplossing van deze zaak. Het horloge werd te koop aangeboden door de werkloze bakker Wilhelm P. (26), zeer goed bevriend met zijn werkloze college Willem van V. (25). Wilhelm P. bezorgde voor de moord al een jaar brood bij Clara en Kurt en zij kenden elkaar goed. Van V. en P. dachten dat moeder en zoon goed bij kas waren.
Met een smoes kwamen ze binnen en toen zoon Kurt Van V. betrapte toen hij de kas wilde plunderen, sloeg Van V. hem met een zwaar voorwerp neer. Kurt riep om hulp en moeder snelde toe. Ook zij werd door P. neergeslagen. De beide slachtoffers leefden nog en Van V. kreeg een een mes van P. en hij stak beide slachtoffers in de hals. Ze doorzochten het huis en verlieten de woning rond half 10. De buit was naast wat sieraden ƒ 75,- en wat tabakswaren. De tabakswaren werden later in de woning van P. teruggevonden. In 1943 kwam deze zaak voor de rechtbank. Toen besloot de rechtbank een psychiatrisch onderzoek te laten verrichten en waartoe dat geleid heeft is niet terug te vinden.
Kurt en Clara werden begraven op de Joodse begraafplaats in Diemen.
Het pand op de Haarlemmerstraat 106 is na 1984 afgebroken en vervangen.
bron:
“Advertentie”. “De courant Het nieuws van den dag“. Amsterdam, 01-04-1942. Geraadpleegd op Delpher op 24-07-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010331057:mpeg21:a0028.
“BURGERLIJKE STAND”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 01-03-1942. Geraadpleegd op Delpher op 24-07-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000054408:mpeg21:a0163.
“Dubbele moord in de Haarlemmerstraat te Amsterdam”. “Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad“. Zwolle, 26-02-1942. Geraadpleegd op Delpher op 24-07-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010314648:mpeg21:a0055.
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Kurt Pommer.
ibidem, archiefkaart Clara Grodzin.
“DUBBELE MOORD OPGEHELDERD Om klein geldsbedrag werden te Amsterdam twee menschen aj gemaakt”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 13-03-1942. Geraadpleegd op Delpher op 24-07-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010380351:mpeg21:a0028.
“Dubbele moord te Amsterdam berecht”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 16-01-1943. Geraadpleegd op Delpher op 24-07-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010380436:mpeg21:a0070.
afbeelding:
Haarlemmerstraat 106 – 108 v.r.n.l., onderpui. foto, Vervaardiger Gool, Han van, 1984. Collectie Bureau Monumentenzorg: negatiefvellen BMAB00003000132_001
laatst bijgewerkt:
22 september 2019