De eerste keer dat de Camperschool in de kranten te vinden is, is in 1922 toen P. Langendijk, onderwijzer aan die school, eervol ontslagen werd. Dat houdt tevens in dat de school al voor die tijd bestond. De Camperschool was in een gebouw gevestigd op de Sparrenweg 11 dat tevens onder andere namen bekend stond. Of er sprake was van naamswijzigingen of meerdere scholen in één gebouw?
In februari 1941 was de Camperschool een van de locaties waar men zich diende aan te melden wanneer men van Joodse afkomst was, een van de maatregelen die de bezetter had uitgevaardigd om te registratie van Joden te optimaliseren. In datzelfde jaar verschenen er berichten dat er onderwijsgevend personeel werd overgeplaatst naar andere scholen, de voorbereiding voor het omvormen van de school tot Joodsche School 5. In hetzelfde gebouw, op de begane grond, was de Vrolikschool gevestigd, deze school werd Joodsche School 6. De scholen bleven vanaf september 1941 Joodsche School 5 en 6 tot maandag 8 maart 1943, toen werden ze opgeheven. Het aantal Joodse leerlingen op de verschillende Joodse scholen was inmiddels zover gekrompen (door onderduik of deportatie) dat men zich kon concentreren op een kleiner aantal Joodse scholen.
Het gebouw op de Sparrenweg 11 is afgebroken.
Anna Papegaai
Anna de Groot – Papegaai (1931) was leerling op deze school. Haar vader en moeder verhuisden in 1939 naar de Camperstraat en ze kwam in de derde klas op de Camperschool. Nog voordat de school een Joodse school werd, waarschijnlijk 1940 of begin 1941, werd onderstaande klassenfoto gemaakt. Anna herinnert zich een aantal kinderen op de foto, en juf Bouman die de onderwijzeres was. Op de achterste rij, de vierde jongen van links was Guus Nieman, naast hem met het witte kraagje was Rieke van Reekum, daarnaast met het donkere overhemd was Henk Bats, de jongen met de stropdas op de achterste rij was Sally Hilversum. Sally Hilversum was waarschijnlijk Salomon Hilversum (Amsterdam, 25 augustus 1931 – Auschwitz, 8 oktober 1942). Hij was een zoon van Nathan Hilversum (Amersfoort, – Auschwitz, ) en Vogeltje Kloot (Amsterdam, – Auschwitz, ) en het gezin woonde ten tijde van de oorlog op de 2e Oosterparkstraat 109-2.
Op de rij ervoor was links Fientje Timman, met het donkere haar Stientje van ’t Hart, het blonde meisje daarnaast was Sjaantje Spek, met het gebloemde jurkje met wit kraagje is Anna Papegaaij en naast haar zit Jansje Hazes en daarnaast met de haarband was Nellie Muurman. Met de jongens ging Anna minder om, deze namen weet ze niet meer. (tekst verder onder de foto).
Anna had een Joodse vader en een niet-Joodse moeder. Ze bleef op deze school toen de school werd aangewezen als Joodsche School nummer 5 en zat bij meester Adelaar in de klas. Wellicht was dit Simon Gosselaar (1908), die de oorlog overleefde. In de periode dat dit Joodsche School 5 was maakte Anna het zeer regelmatig mee dat klasgenoten niet meer verschenen. Men hoopte op onderduik, maar vaak was het deportatie. Anna herinnert zich dat de meester regelmatig moest huilen in de klas. Het verdwijnen van kinderen was aangrijpend.
Bron:
“Eervol ontslag onderwijzend personeel.”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 01-04-1922. Geraadpleegd op Delpher op 06-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010655211:mpeg21:a0083
“Aanmeldingsplicht van personen van Joodschen bloede”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 09-02-1941. Geraadpleegd op Delpher op 06-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010492839:mpeg21:a0114
Stadsarchief Amsterdam, Salomon Hilversum, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 345
illustraties:
“Aanmeldingsplicht van personen van Joodschen bloede”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 09-02-1941. Geraadpleegd op Delpher op 06-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010492839:mpeg21:a0114
klassenfoto met dank aan Anna de Groot – Papegaaij © Anna de Groot – Papegaaij
laatst bijgewerkt:
26 september 2019