Kunstschilderes Bertha Helena Henriëtte Edersheim (Den Haag, 5 september 1901 – Eindhoven, 26 april 1993) woonde op rond 1933 op de Amstel 69. Ze was toen de penningmeester én het contactadres van het comité Afstecod dat in 1933 werd opgericht. Dit comité had ten doel, met uitschakeling van de onderlinge politieke tegenstellingen, een zo breed en sterk mogelijk front te vormen tegen terreur in Duitsland en voor hulpverlening aan alle slachtoffers daarvan, zowel aan politieke emigranten als aan de gezinnen van politieke gevangenen in Duitsland. Bertha was politiek geëngageerd. Wat is er verder over haar bekend?
Bertha was een dochter van papierfabrikant David Edersheim (Den Haag, 14 juni 1868 – Den Haag, 19 april 1940), van de papierfabriek Esveha, en Hubertina Carolina van den Bergh (Den Bosch, 13 mei 1876 – 1963). Vader David was actief in verschillende Joodse instellingen in Den Haag. Zo was hij lid van het Nederlands Israëlitisch Armbestuur, regent secretaris van het Israëlitische Oude Mannen – en Vrouwenhuis, medeoprichter van de vakantiekolonies voor Israëlitische kinderen en bestuurslid van de Haagse afdeling van de Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland.
Bertha trouwde in 1937 met de kunstschilder Harmen Hermanus Meurs (Wageningen, 17 januari 1891 – Speuld, 16 november 1964). In 1958 ging ze samenwonen met de schrijfster Josepha Mendels (Groningen, 18 juli 1902 – Eindhoven, 10 september 1995). Tot de dood van Bertha bleven ze samen.
Tijdens haar opleiding tot kunstschilder kreeg Bertha Charley Toorop als docente en ze studeerde in Parijs. In 1933 keerde ze terug naar Nederland en vestigde zich in Amsterdam. Na haar woning op de Amstel 69 vanaf 1933 woonde ze op de Amstel 194-2 vanaf 1937, in 1939 verhuisde ze naar de Garderenseweg 263 in Ermelo, keerde in maart 1952 terug naar Amsterdam en ging op Amstel 57hs wonen om in januari 1953 terug te keren naar Ermelo. Vanaf 1958 woonde ze samen met schrijfster Josepha Mendels in Parijs.
In 1934 was Bertha lid van de groep ‘Kultuur 1934’, het comité tot organiseren van internationale tentoonstellingen van antifascistische werken van kunstenaars waarin onder anderen ook Eva Besnyö, Jores Ivens, Harmen Meurs en architect Dick Greiner lid van waren.
Edersheim specialiseerde zich in figuurvoorstellingen, havengezichten, landschappen, portretten, stadsgezichten en stillevens. Bertha reisde na de Tweede Wereldoorlog de wereld over, eerst met haar man naar Italië en Spanje, later alleen naar Griekenland, India, Marokko en Senegal. Ze exposeerde frequent, een van de eerste keren was in de voorjaarstentoonstelling van ‘De Onafhankelijken’ in 1933 in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Voor dezelfde groep deed ze een jaar later weer mee met de voorjaarstentoonstelling. Verder met andere Joodse kunstenaressen in oktober 1934 in de Haagse Kunstkring.
bron:
Bertha Edersheim, Database Joods Biografisch Woordenboek, http://www.jodeninnederland.nl/id/P-7129.
Berta Edersheim, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 213.
Bertha Edersheim, Stadsarchief Amsterdam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 367.
DE VOORJAARSTENTOONLTELLING DER ONAFHANKELIJKEN. De opening.. “Het Vaderland : staat- en letterkundig nieuwsblad”. ‘s-Gravenhage, 19-02-1933, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 26-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010014602:mpeg21:p002.
De tentoonstelling.. “De tribune : soc. dem. weekblad”. Amsterdam, 10-04-1934, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010482560:mpeg21:p006.
KUNST EN LETTEREN Werken van Joodsche kunstenaressen in den Haagschen Kunstkring Niets specifiek Joodsch. KIND MET KAPERMUTS,. “Het Vaderland : staat- en letterkundig nieuwsblad”. ‘s-Gravenhage, 02-10-1934, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 26-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010015593:mpeg21:p009.
Berthe Edersheim, wkipadia https://nl.wikipedia.org/wiki/Berthe_Edersheim (geraadpleegd 29 mei 2023).
ANTI-FASCISTISCHE KUNSTWERKEN. “De avondpost”. ‘s-Gravenhage, 16-05-1934, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 29-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB27:017928074:mpeg21:p00003.
Menselijke landschappen. “Het Parool”. Amsterdam, 20-06-1964. Geraadpleegd op Delpher op 29-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010836593:mpeg21:p031.
illustratie:
Menselijke landschappen. “Het Parool”. Amsterdam, 20-06-1964. Geraadpleegd op Delpher op 29-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010836593:mpeg21:p031.
gepubliceerd:
29 mei 2023
laatst bijgewerkt:
29 mei 2023