Ben (Benedictus Herschel) Sajet werd geboren in Amsterdam op 17 maart 1887 en overleed in Amsterdam op 24 september 1986. Hij was de zoon van Jacob Mozes Sajet (Amsterdam, 2 januari 1858) en Saartje Visser (Gorinchem, 8 november 1858). Vader was diamantslijper en werd later diamanthandelaar. Ben groeide op rond het Waterlooplein.
Ben trouwde met Haia Raismann op 18 december 1912 en kreeg drie zoons. Haia overleed op 16 juni 1935 en hij hertrouwde op 22 juli 1936 met Dorothea Johanna Margaretha Venema en hij kreeg met haar twee dochters. Foto’s zijn te zien via deze link.
Ben was de jongste zoon in het gezin en had nog twee oudere broers. Het gezin woonde aan het Waterlooplein 49 en later 47, vlakbij de Mozes en Aäronkerk. Het gezin was niet onbemiddeld. Grootvader Sajet was een populaire rabbijn. Het gezin verhuisde later in de jeugd van Ben naar de Nieuwe Herengracht en hij bezocht de Leerschool in de Nieuwe Kerkstraat; een Joodse school, en op zijn elfde ging hij naar een reguliere lagere school. Daarna ging hij naar de vijfjarige HBS en in 1912 behaalde hij zijn artsexamen aan de Universiteit van Amsterdam.
Vrij snel na zijn artsenexamen kwam zijn eerste publicatie uit over het opsporen van onbehandelde trachoompatiënten. Trachoom was een zeer besmettelijk oogziekte die vooral kinderen trof in de Jodenbuurt en tot blindheid kon leiden. Sajet kwam uit een liberaal milieu maar al op jonge leeftijd had hij belangstelling voor het socialisme. Hij las een brochure van Herman Gorter, werd door die brochure Marxist en is zich zo zijn hele leven blijven noemen. In 1909 sloot hij zich aan bij de SDAP.
Het Joodse geloof speelde, ondanks zijn bar mitswa, geen rol meer in zijn leven, alhoewel hij zich later wel zou aansluiten bij de Poale Zion – de beweging die een socialistische staat in Palestina beoogde.
Sajet werd in 1912 huisarts in Amsterdam en vestigde zich in de Transvaalbuurt, op het Pretoriusplein 6. Huisarts bleef hij met wat onderbrekingen tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en hij was van 1918 tot 1920 geneesheer-directeur van het door de financiële steun van Het Koperen Stelenfonds gestichte Sanatorium Zonnestraal te Hilversum.
Vanwege het uitbreken van de crisis kon dit project in eerste instantie geen doorgang vinden en Sajet werd van 1920 tot 1922 schoolarts en bleef hij actief in sociale geneeskunde. In die context schreef hij over de relatie tussen armoede en trachoom, mazelen en kinkhoest én over de voeding.
Sajet werd in 1923 gekozen voor de gemeenteraad van Amsterdam voor de SDAP en zou daar veertig jaar lang, met een onderbreking tijdens de oorlog, inzitten. Hij voerde het woord bij zaken over de volksgezondheid, maar ook over onderwijs en de blinden- en bejaardenzorg. In de jaren twintig maakte hij zich sterk voor de oprichting van Openluchtscholen voor het Gezonde Kind. Hij was fel gekant tegen verlaging van lonen van kleine ambtenaren en bezuinigingen in de gezondheidszorg tijdens de crisis. Van 1928 tot 1958 zat hij in de provinciale staten van Noord Holland. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog was Ben Sajet de de organisator van het comité Hulp aan Spanje
In november 1940 werd Sajet op last van Seyss-Inquart ontheven van zijn functie als lid van de gemeenteraad en de provinciale staten. In de zomer van 1941 stak Sajet in een klein bootje met twee van zijn zoons en nog vier mensen over naar Engeland. Zijn jongste zoon Daniël, die al eerder naar Engeland gevlucht was en daar bij de RAF vloog, was bij een vliegtuigongeluk in juni 1941 omgekomen. Zijn beide andere zoons namen dient bij de Royal Navy.
Na de bevrijding kwam Sajet terug naar Nederland waar hij vernam dat zijn moeder, schoonmoeder en vele andere familieleden in de oorlog vermoord waren.
Snel kwam hij terug in de Amsterdamse gemeenteraad en hij zorgde dat de Hollandse Schouwburg een monument werd.
Jarenlang streed Ben Sajet voor een nieuw academisch ziekenhuis, wat uiteindelijk tot het AMC leidde. In 1962 nam de 75-jarige Sajet afscheid van de gemeenteraad. Hij ontving in zijn leven vele onderscheidingen. Verpleeg- en bejaardentehuizen kregen zijn naam, in Israël werd een park naar hem vernoemd. Op zijn 80ste verjaardag kreeg Sajet de erepenning van de Stad Amsterdam. Ben Sajet werd 99 jaar. Kleinzoon Daniël Sajet zit in de Amsterdamse gemeenteraad voor de PvdA.
bron:
iisg.nl,
familiealbum sajet.
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Jacob Mozes Sajet .
Stadsarchief Amsterdam 1874-1893, bevolkingsregister Sajet, Jacob Mozes – Zwanenburgwal 12 – 02-01-1858 – Amsterdam – BRB00759000053
ibidem, Sajet, Jacob Mozes – Waterlooplein 49 – 03-01-1858 – Amsterdam – BRB00683000119.
gepubliceerd:
3 mei 2016
laatst bijgewerkt:
26 november 2024