Arie Nord (Amsterdam, – Norrköping, Zweden, ) werd in Amsterdam geboren als zoon van Jacob Nord (Steenwijkerwold, 1 november 1851 – Amsterdam, 7 november 1933) en Klara Schraal (Amsterdam, 19 september 1855 – Amsterdam, 20 juni 1923) en woonde in zijn jeugd onder andere op de Jodenbreestraat 79, de Gelderschekade 25 en de Jodenbreestraat 32. Arie trouwde in 1919 met Antonia Warmer (Amsterdam, 12 juli 1900 – Amstelveen, 2 juni 1981) en kreeg met haar twee kinderen; Jacob (Amsterdam, 17 januari 1924 – Amsterdam, 19 februari 2010) en Clara (Amsterdam, 1 mei 1920 – Norrköping, 4 april 2015).
Vader Jacob had rond 1915 een tapperij (café) op de Jodenbreestraat 30. In 1925 werd het café heropend onder de naam ‘Café De Grote Slok’ en was de uitbater Ko Voskuyl, een bekend café op de Jodenbreestraat. Het volgende spoor wat gevonden werd van het gezin dateert uit 1923, toen zus Annie zich verloofde met Jules Meijer.
Arie werd een gevierd violist en ging naar Göteborg om daar bij het Symphonieorkest te gaan spelen. Hij kreeg in 1916 het Zweeds staatsburgerschap, dit zou hem het leven redden in de oorlog aangezien hij nu staatsburger was van een neutraal land.
In Amsterdam woonde het gezin voor de oorlog op de Uiterwaardenstraat 27 en vanaf 1935 op de Rivierenlaan 178-2 (President Kennedylaan). Arie woonde in Amsterdam en werkte in Zweden. Arie en zijn zoon Jacob verhuisden naar Zweden op 22 april 1943, Clara en Antonia bleven in Amsterdam tot 31 december 1944, toen reisden ze eveneens naar Zweden. Omdat Arie het Zweedse staatsburgerschap had toen hij met Antonia trouwde, was het gehele gezin Zweeds.
Clara verloor echter het Zweedse staatsburgerschap toen ze 22 jaar oud werd in 1942. Dit in verband met een wet die bepaalde dat men daadwerkelijk een bepaalde periode in Zweden had gewoond. De familie vocht dit aan en in een officiële brief het Koninklijke Zweedse Departement van Buitenlandse Zaken van 23 mei 1943 is te lezen: ‘In verband met de toelating van Clara Nord tot het Zweedse staatsburgerschap wil ik benadrukken dat Arie Nord, voor zover de aanvraag wordt goedgekeurd, wordt verzocht de dochter hiervan rechtstreeks op de hoogte te stellen en dat de beslissing geen gevolgen heeft voor de zaak’. Uiteindelijk kreeg Clara het staatsburgerschap van Zweden terug.
Vraag
Weet iemand waar Clara verbleef in de periode van 1 mei 1942 tot juni 1944? Er wordt in een ander document gemeld dat zij in die periode in gevaar was, maar het is niet duidelijk wat dit gevaar inhield. Ook is er een vraag over het kleine meisje Nell, waar is ze gebleven en leeft ze nog. U kunt uw reacties toesturen en ze worden doorgezonden.
Er is een familiealbum van Arie en Antonia overgebleven en een aantal foto’s staat hier:
bron:
Stadsarchief Amsterdam, Arie Nord, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1792.
Stadsarchief Amsterdam, Arie Nord, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1712.
Stadsarchief Amsterdam, Arie Nord, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1792.
Stadsarchief Amsterdam, Antonia Warmer, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1937.
Tapperij Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 08-09-1915, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 21-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000569029:mpeg21:p00007.
De Grote Slok Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 20-11-1925, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 21-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000585037:mpeg21:p00011.
Kaart Joodse Raad Arie Nord via Arolsen Archives, 130347874.
informatie Carola Nord per mail 20 september 2021 en 21 september 2021.
brief Koninklijke Zweedse Departement van Buitenlandse Zaken van 23 mei 1943, per email Carola Nord 21 september 2021.
Klara Schraal, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1853-1863, archiefnummer 5000, inventarisnummer 487.
Jacob Nord, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1792.
Klara Schraal, Stenen Archief, https://www.stenenarchief.nl/hsa_all/hsa_view.php?editid1=26337 (geraadpleegd 11 februari 2025).
illustratie:
Tapperij Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 08-09-1915, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 21-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000569029:mpeg21:p00007.
Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 13-04-1923, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 21-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874099:mpeg21:p010.
illustraties familiealbum familie Nord.
gepubliceerd:
21 september 2021
laatst bijgewerkt:
11 februari 2021