Op 10 september 1919 werd in Amsterdam Alexander Zwaap geboren, als enig kind van Wolf Zwaap (Amsterdam, 22 september 1894 – Sobibor, 2 juli 1943), onderwijzer en Sara Olivier (Amsterdam, 19 maart 1895 – Sobibor, 2 juli 1943). In 1941 woonde het gezin in de Johann Keplerstraat 40boven.
Alexander kreeg al op jonge leeftijd pianoles en begon met componeren op zijn 11e jaar. Hij was toen langdurig ziek en kon daardoor niet pianospelen en zette gedichten van Guido Gezelle op muziek. Ondanks dit talent besloot hij in 1938 om medicijnen te gaan studeren.
Hij had de ambitie om neurochirurg te worden maar in 1942 werd hij door de oorlogssituatie gedwongen om zijn studie af te breken. Hij ging toen in onderduik en nam de naam Lex van Delden aan.
In zijn schuilplaats explodeerde een carbidlamp waarna hij grotendeels blind was aan zijn linkeroog, daarmee was de mogelijkheid om neurochirurg te worden beëindigd.
Alexander sloot zich tijdens de onderduik aan bij het ondergrondse studentenverzet.
Na het einde van de oorlog bleek dat vrijwel de gehele familie van Alexander was uitgemoord. Hij pakte zijn leven weer op en deels via de contacten uit het verzet werd hij in 1947 muziekredacteur van het dagblad “Het Parool”, een functie die hij tot 1982 bekleedde.
Hij schreef verschillende composities waaronder Rudáiyát en deze compositie werd bekroond met de grote prijs van de stad Amsterdam. Zijn voor en tijdens de 2e Wereldoorlog geschreven composities zijn grotendeels verloren gegaan bij het bombardement op Nijmegen, in totaal maakte hij zo’n 125 werken, en die zijn grotendeels na de oorlog gemaakt.
Les van Delden was sociaal zeer bewogen. Zo schreef hij In Memoriam na de watersnoodramp van 1953.
In 1953 werd zijn onderduiknaam officieel erkend en ook zijn zoon, Alexander Zwaap, heeft voortaan deze naam gebruikt en is de in 2010 overleden acteur Lex van Delden (1947). Lex van Delden senior overleed in Amsterdam op 1 juli 1988. Hij was getrouwd met Jetty van Dijk, actrice.
gepubliceerd:
23 april 2016
laatst bijgewerkt:
22 april 2021