Op Plantage Parklaan 15 stond het A. C. Wertheimhuis. Het Wertheimhuis werd in 1932 opgericht als een dependance van het Apeldoornse Bos. Daartoe werd het pand op nummer 15 door het CIK aangekocht.
Het Apeldoornsche Bosch was een inrichting van de Vereniging Centraal Israeliëtisch Krankzinnigengesticht (CIK); het Wertheimhuis werd nodig vanwege plaatsgebrek in het Apeldoornsche Bosch. Voor Amsterdam als vestigingsplaats werd gekozen omdat de meeste patiënten uit Amsterdam kwamen. Vanuit het Wertheimhuis werd de nazorg voor voornamelijk mannelijke patiënten geregeld.
Het huis werd in 1934 in gebruik genomen (officiële opening op 3 mei 1934) en bood, volgens berichten uit die tijd, plaats aan een dertigtal, rustige, mannelijke patiënten, die veelal afkomstig waren uit het Apeldoornsche Bosch.
Het pand bestond uit twee huiskamers, een ziekenzaal met zes bedden, vier slaapkamers en kamers voor het personeel. Bij de entree waren bezoek- en spreekkamers.
Pas in 1936 waren alle beschikbare plaatsen bezet, waarna een jaar later het maximum aantal verhoogd werd van 30 naar 35 vanwege de overbezetting in het Apeldoornsche Bosch. De patiënten waren doorgaans tussen de 40 en 60 jaar. In 1938 was de oudste inwoner 85 jaar
Na de deportatie van de bewoners op 3 februari 1943 werd het pand in de hongerwinter geplunderd voor brandhout, uiteindelijk werd dit pand – als een van de weinige panden op de Plantage Parklaan, in 1948 gesloopt.
Personeel
Er zijn twee besturende verpleegsters geweest. Zij hadden de leiding over het huis. De eerste was Zr. S Meiler. In 1935 gaf zij haar betrekking op aangezien ze ging trouwen. Zij werd opgevolgd door Zr. H Levy, verpleegster van het Apeldoornsche Bosch. De geneeskundige leiding was tot 1940 in handen van Herman de Levie (Groningen, 23 februari 1895), daarna drie maanden door Dr. W. Kat en daarna werd mevrouw Dr. M C van Steenbergen-van der Noordaa aangesteld.
Aantal patiënten
| 1934 | 23 |
| 1936 | 29 |
| 1938 | 35 |
| 1940 | 35 |
| 1942 | 43 |
bron:
joodsmonument.nl, lemma wertheimhuis
Sluiter, E, Opening van het A C Wertheimhuis in Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 6 mei 1934
Kreuning, Karel, Het Sinai Centrum en de Stichting Nationaal Monument Kamp Amersfoort. Nauw verbonden buren. (Amersfoort 2005) op www.kampamersfoort.nl
Fuks-Mansfeld, Renate G en Armand Sunier, Wie in tranen zaait…. Geschiedenis van de Joodse Geestelijke Gezondheidszorg in Nederland (Assen 1997) p.87-91
Illustratie:
Plantage Parklaan 15, het A.C. Wertheim-huis. Collectie Stadsarchief Amsterdam: foto-afdrukken. 27 april 1934. OSIM00003002455
Laatst bijgewerkt:
17 september 2019