Abraham Carel Wertheim (Amsterdam, 12 december 1832 – Amsterdam, 30 november 1897) was een zoon van Carel (Chaim) Kalman Salomon Wertheim (Amsterdam, 10 november 1798 – Amsterdam, 5 februari 1864) en Dientje van Minden (Wageningen, 23 maart 1805 – Wageningen, 25 juni 1884). Hij was gehuwd met Rosalie Marie Wertheim (Amsterdam, 5 mei 1838 – 1909) en zij kregen acht kinderen. Het gezin Wertheim woonde (onder andere) op de Herengracht 615.
Vanaf zijn twintigste was Abraham zeer actief in zowel de Joodse wereld in Amsterdam als voor het niet-Joodse deel. Zo was hij voorzitter van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, was curator van het seminarium, lid van de Raad van Toezicht van de Amsterdamse Bank en nog vele andere organisaties waarvan hier een overzicht te vinden is. Abraham speelde een grote rol in de stad. Abraham was bankier en hij bouwde vanaf 1858 het familiebedrijf Wertheim en Gompertz uit tot een vooraanstaande bank. Vanuit zijn visie richtte Wertheim zich niet a priori of de aandeelhouders, maar hij vond dat een bank in dienst moest staan van de samenleving. De investeringen richtten zich op het stimuleren van de economie. Zijn Joodse achtergrond kwam naar voren voor het weigeren om deel te namen aan de emissie van Russische leningen, juist toen daar felle pogroms plaats vonden.
Wertheim was een liberaal en zat in de Provinciale Staten van Noord Holland en werd voor die partij lid van de Eerste Kamer. Zijn relatie tot het Jodendom was bijzonder. Wertheim at niet koosjer, hield zich niet aan de wetten van de sjabbat maar werkte wel samen met de orthodoxe rabbijnen en was vanaf 1886 tot aan zijn overlijden voorzitter van de Nederlandsch Israëlietische Hoofdsynagoge. Abraham Carel Wertheim is de naamgever van het Wertheimpark. Hij was een oom van de natuurkundige en pedagoog Philip Kohnstamm, grootvader van de componiste Rosy Wertheim en betovergrootvader van cabaretier Micha Wertheim.
bron:
Abraham Carel Wertheim, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 131.
1880, Abraham Carel Wertheim op De Joodse Canon, https://joodsecanon.nl/jzz/1880-Abraham-Carel-Wertheim-(1832-1897)/ (geraadpleegd 4 september 2023).
gepubliceerd:
4 september 2023
laatst bijgewerkt:
4 september 2023