De 2e Jan Steenstraat is een straat in de Amsterdamse Pijp en een van de straten waar eind negentiende / begin twintigste eeuw Amsterdamse Joden gingen wonen. Wat opvallend is dat er in deze straat veel naaiateliers gevestigd waren. Joodse sporen in deze straat zijn nog zichtbaar, zoals de plaquette van Zeehandelaar.
2e Jan Steenstraat 2 – ziekenverpleger Eckstein
In februari 1906 vestigde Emanuel Eckstein (Uithuizen, – Sobibor, ) zich op nummer 2hs. Hij was een gediplomeerd ziekenverpleger. Ten tijde van de 2e Wereldoorlog woonde Emanuel en zijn gezin op de 2e Jan Steenstraat 109-2.
2e Jan Steenstraat 11hs – Bloemenmagazijn De Lelie
Bloemenmagazijn De Lelie was in 1920 op dit adres gevestigd en adverteerde in het NIW. De zaak was van Marianne Lelie (Amsterdam, – Auschwitz, ). Ten tijde van de 2e Wereldoorlog woonde Marianne op de Vechtstraat 121hs en kort voor haar deportatie werd ze opgenomen in ‘Het Apeldoornsche Bosch‘,
2e Jan Steenstraat 21-2 – Kitty Montanjees
Kitty (Catherine) Montanjees (Londen, 18 maart 1905) won in 1913 het chanoeka-prijsraadsel van het Nieuw Israëlietisch Weekblad. Ze was overigens een van de elf winnaars. Kitty was een dochter van diamantbewerker Nathan Montanjees (Londen, 18 december 1872) en Katij Manus (Londen, 21 oktober 1873) en zij had een zus Jeannette (Amsterdam, 3 augustus 1906).
2e Jan Steenstraat 25-2 – verpleegster Heijmans
E. H. Heijmans adverteerde in 1918 vanaf dit adres als kraamvrouwenverpleegster.
2e Jan Steenstraat 32 – verpleger S. de Haas
S. de Haas was, zoals ook Eckstein op nummer 2, verpleger. Hij was gespecialiseerd in zieken en zenuwenlijders en vestigde zich in 1911 op nummer 32.
2e Jan Steenstraat 43 – kapper Blits
Onder de naam Lion Freres, coiffeurs, hadden de gebroeders Jacob (21 januari 1885) en Lion Blits op dit adres een kapperszaak in 1905. Deze zaak bestond in de oorlog nog en was toen in de Brahmsstraat gevestigd. De laatste advertentie was van 15 maart 1957, toen werd in De Telegraaf een tweede kapster gevraagd. Op dit adres op de 2e Jan Steenstraat woonde Lion Blits (5 december 1882). Volgens de woningkaart vertrok hij naar de Brahmsstraat 17 op 31 maart 1932. Lion was gehuwd met Maria Nelissa Meijboom (9 augustus 1880), en zij kregen twee kinderen Constance Antoinetta (Amsterdam, 30 januari 1909 – Amsterdam, 11 januari 1992) en Lion (Amsterdam, 31 januari 1915).
Jacob Blits woonde ten tijde van de oorlog op de Weteringschans 26h. Hij was getrouwd met Henriëtte Schnitzler (Amsterdam, 21 jan 1882) en zij werden vermoord in Auschwitz op 5 oktober 1942.
2e Jan Steenstraat 44 – coiffeur Hanenburg
Op dit adres was in 1935 Maison Hanenburg, coiffeur, gevestigd. De zaak adverteerde in de Joodse media en richtte zich mede op de Joodse clientèle. Hendrik Johan Hanenburg (Achtkarspelen, 5 november 1900 – Amsterdam, 6 november 1964) was niet Joods.
2e Jan Steenstraat 45 – loodgieter Cobelens
Op dit adres was in 1940 G. H. Cobelens gevestigd, een lood- en zinkwerker.
2e Jan Steenstraat 48 – Velo
In 1918 was hier maatschappij Velo gevestigd. Wat deze maatschappij deed is nog niet geheel duidelijk. Ze vroegen meisjes voor vouw- en plakwerk.
2e Jan Steenstraat 49 – Jo Brandon
Jo Brandon was in 1916 kandidaat-arts en hij verloofde zich op dit adres met Netty Rens.
2e Jan Steenstraatt 53 – slager Toorenburg.
In oktober 1906 vestigde slager Toorenburg zich op dit adres, na eerst op nummer 74 gezeten te hebben. Nu was er tevens een restaurant bij het bedrijf aanwezig. In 1932 stond dit bedrijf op naam van M. Bialek.
2e Jan Steenstraat 57 – bakker E. B. Kok
E. B. Kok opende op dit adres in 1895 een filiaal van de koek- en banketbakkerij ORT van de heer J. M. Hes (Lepelstraat 75).
2e Jan Steenstraat 59 – Koffie / Thee en chocolade Santos
M. J. Komkommer had in 1935 op dit adres zijn koffie- en theehandel en chocolaterie Santos.
2e Jan Steenstraat 59 – levensmiddelen Cardozo
Na de Tweede Wereldoorlog, en in ieder geval rond 1950, was hier de levensmiddelenzaak van S. Cardozo gevestigd. In 1952 was dit een van de adressen waarvan het Opperrabbinaat aangaf dat de artikelen voor Pesach er konden worden afgehaald.
De zaak was van weduwe Mirjam Sarfatij (Amsterdam, 28 juni 1895 – Amsterdam, 8 januari 1863). Zij was gehuwd met Salomon Cardozo (Amsterdam, Midden-Europa, ). Ook voor en tijdens de oorlog hadden Salomon en Mirjam een kruidenierszaak, op het Merwedeplein 53 en de Weesperstraat 78. Ten tijde van de oorlog woonde het echtpaar op het Merwedeplein 53hs.
2e Jan Steenstraat 63 – muziekonderwijzeres Hanna Wolff
Hanna Wolff (Den Haag, 12 juni 1882) woonde in 1900 op dit adres en was muziekonderwijzeres. Ze was gediplomeerd en had aan het conservatorium gestudeerd. Hanna was een dochter van Benjamin Wolff en Elisabeth Cohen die in 1889 op de Nieuwe Achtergracht 22 woonden.
2e Jan Steenstraat 67-1 – A. Mozes
A . Mozes was de secretaris van de Vereniging “Ohabe zedaka menachem abelim” (zij die rechtvaardigen liefhebben en treurenden toosten). Dit was een vereniging die haar leden ondersteunde en zorg droeg voor de begrafenissen; een Israëlische begrafenisvereniging.
2e Jan Steenstraat 70 – behanger Isidore H. Blitz
Isidore H. Blitz was behanger en stoffeerder en op dit adres in 1909 gevestigd. In 1910 vroeg Blitz een leerling voor zijn zaak.
2e Jan Steenstraat 74 – slager Toorenburg
A. Toorenburg had op dit adres een koosjere slagerij. Hij was gespecialiseerd in 12 kwaliteit runds- kalfs- en lamsvlees. In oktober 1906 werd het bedrijf verplaatst naar nummer 53.
In september 1916 adverteerde een dameshoedenfabriek met dit adres.
2e Jan Steenstraat 74 – tijdelijke synagoge
In juni 1924 was het nodig om de synagoge in de Gerard Doustraat te herstellen. Op de 2e Jan Steenstraat was de tijdelijke synagoge vanaf vrijdagavond 13 juni. In oktober 1924 kon de sjoel in de Gerard Doustraat heringewijd worden.
2e Jan Steenstraat 75 – Jacob Lierens
Jacob Lierens was een handelaar in oud papier en had een vestiging op dit adres en op de Wijde Lombardsteeg 8. In 1905 ging hij failliet.
2e Jan Steenstraat 75 – A. E. Mopurgo
A. E. Mopurgo opende op 21 november 1908 zijn kruidenierszaak op dit adres. Tussen de zaak van Lierens (boven) en Mopurgo was hier een kruidenierszaak van Jac. Pais gevestigd.
2e Jan Steenstraat 77 – M. S. Polak
M. S. Polak was tailleur (kleermaker) en in september 1905 adverteerde hij dat zijn najaars- en wintercollectie beschikbaar was.
2e Jan Steenstraat 77-3 – Emanuel Pimentel en Vrouwtje Kaas
Voor de oorlog woonde dit echtpaar op dit adres, zij waren zestig jaar getrouwd. Lees verder.
2e Jan Steenstraat 78 – drukkerij Manheim
In 1930 was op dit adres drukkerij Manheim gevestigd.
2e Jan Steenstraat 81 – firma Saxony
De firma Saxony op nummer 81 leverde koosjere vleeswaren van de stoom-vleeswarenfabriek A. & Izn. Marcus uit Zwolle (hofleveranciers van H. M. de Koningin). In Amsterdam werd dit vlees op vier adressen geleverd. Naast Saxony bij L. Bamberger op de Plantage Kerklaan 26, J. Heijmans op de Blasiusstraat 17 en S. Verveer op de Roetersstraat 12. De firma Saxony opende in 1917 een nieuwe zaak op de Van Woustraat 63.
2e Jan Steenstraat 82-2 – lerares Gr. Hartog
Gr. Hartog was godsdienstlerares, onderwijzeres LO en handwerken en gespecialiseerd in “achterlijken”. Ze vestigde zich hier in januari 1911.
2e Jan Steenstraat 84 – Pension Vleeschdrager
Pension Vleeschdrager was hier in 1921 gevestigd. Er was tevens gelegenheid tot dineren.
2e Jan Steenstraat 85 – tailleur Jacq. L. Streep
Op dit adres was damestailleur Jacq. L. Streep in 1900 gevestigd. Jacques Streep werd op 18 oktober 1876 in Amsterdam geboren en trouwde met Bettje Vreedenburg (Harlingen, 18 mei 1872). In 1941 woonden ze op de Hoge Laarderweg 137 in Hilversum. Jacques en Bettje werden op 5 oktober 1942 in Auschwitz vermoord.
2e Jan Steenstraat 88 – kapper J. J. Barneveld
J. J. Barneveld was coiffeur en woonde op dit adres. Hij wenste in september 1910 zijn klanten ene gelukkig nieuwjaar.
2e Jan Steenstraat 91 – koloniale waren Duizend
In 1915 zat op dit adres een winkel in koloniale waren van J. H. Duizend. J. H. Duizend was de opvolger van A. E. Samuels, die op hetzelfde adres zat.
2e Jan Steenstraat 95 – advertentiebureau Brandon
A. Brandon had op dit adres zijn advertentiebureau in 1910.
2e Jan Steenstraat 96 – meubels M. Couzijn
M. Couzijn was een meubileer-inrichting en verhuisde in mei 1912 van de Vrolikstraat 76 naar dit adres.
2e Jan Steenstraat 98-2 – Rosa Boekdrukker
Na de Tweede Wereldoorlog woonde Rosa Boekdrukker – Hirsch op dit adres.
2e Jan Steenstraat 102 – I. A. Logger
Op dit adres woonde Isaac Abraham Logger (Amsterdam, 20 april 1882 – Amsterdam, ). In 1927 was hij de penningmeester van het erecomité voor de huldiging van de heer H. Italie. Isaac was gehuwd met Marianne Tafelkruijer (Amsterdam, – Auschwitz, ) en zij hadden een dochter Alijda (Amsterdam, – Auschwitz, ). Ten tijde van de oorlog woonden Marianne en Alijda op de IJselstraat 5-1.
2e Jan Steenstraat 103 – vereniging B. A. Z. E. S.
De Vereniging B.A.Z.E.S. ondersteunde in 1929 verschillende instellingen zoals het Apeldoornsche Bosch, het Emma Kinderziekenhuis, het Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis, de S. AA. Rüdelsheimzichting e.d. Het secretariaat was op dit adres gevestigd.
2e Jan Steenstraat 105 – Menist & Kinsbergen
De firma Menist & Kinsbergen was een bedrijf dat kostuums maakte en hier in 1908 gevestigd was.
2e Jan Steenstraat 107onderhuis – schoenmaker Philip Schaap
Philip Schaap (Amsterdam, – Auschwitz, ) was schoenmaker en wenste zijn clientèle een goed nieuwjaar in oktober 1929. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog woonde het gezin Schaap op de Blasiusstraat 131-1. Philip was gehuwd met Maria Erwteman (Amsterdam, – Auschwitz, ) en zij hadden vier dochters; Gerda (Amsterdam, – Auschwitz, ), Elly (Amsterdam, – Auschwitz, ), Frida (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Desiré (Amsterdam, – Groningen, ).
2e Jan Steenstraat 109-2 – Emanuel Eckstein
Ten tijde van de 2e Wereldoorlog woonde hier het gezin van ziekenverpleger Emanuel Eckstein (Uithuizen, – Sobibor, ). Na 1906 woonde hij ook in deze straat, op nummer 2hs. Emanuel was gehuwd met Sara Elimertha Mozes (Amsterdam, – Amsterdam, ).
2e Jan Steenstraat 110 – gezusters Blitz
De gezusters Blitz waren costumieres en op dit adres gevestigd in 1906.
2e Jan Steenstraat 112 – loodgieter P. Zeehandelaar
Volgens de woningkaarten was op 2e Jan Steenstraat 112 het magazijn van de firma P. Zeehandelaar gevestigd en was het adres van de firma de Weesperstraat 123hs. Op dat adres is dit bedrijf in de woningkaarten echter niet aangetroffen.
In 1929 zat het bedrijf op nummer 110 en tien jaar later, vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, zat het bedrijf op 112. In 1927 – 1928 woonde Zeehandelaar op de Muiderstraat 5. Hij gebruikte de naam Philip maar heette in werkelijkheid Minicus.
Minicus Zeehandelaar (Amsterdam, 17 augustus 1883) trouwde in 1922 met Anna Konijn (Amsterdam, 29 maart 1886) en zij hielden hun feest op 11 januari 1922 in Café d’Ysbreeker aan de Amstel. Minicus was van oorsprong diamantslijper maar werd grossier. Hij was de zoon van Godschalk Zeehandelaar en Bloeme Slap. Anna was de dochter van Abraham Konijn en Elsje Rudelsheim. Minicus en Anna werden in Sobibor vermoord op 4 juni 1943. Na de oorlog werd het bedrijf onder dezelfde naam voortgezet en was er in ieder geval tot 1983 op de 2e Jan Steenstraat gevestigd.
2e Jan Steenstraat 121 – modeatelier Bendien
R. Bendien was in 1907 op dit adres gevestigd en was een modeatelier. Waarschijnlijk was dit de zaak van Rachel Bendien (Amsterdam, 2 september 1881 – Sobibor, 26 maart 1943). Zij was gehuwd met Louis Wiener (Amsterdam, – Auschwitz, ). In het begin van de oorlog woonde dit echtpaar op de Agamemnonstraat 7hs.
2e Jan Steenstraat / Sweelinckstraat – depot koosjere broodfabriek
Op deze hoek bevond zich in 1890 een depot van een van de koosjere broodfabrieken. Deze fabriek stond onder rabbinaal toezicht, maar een lezer van het Nieuw Israëlietisch Weekblad beklaagde zich erover dat dit depot geleid werd door een “christen”. Dat op zich was niet het probleem, maar wel dat er ook gewoon brood, gebak, spek en worst werden verkocht. Bij het niet-koosjere gebak werden de aanhangsels van het rabbinaat bevestigd en daardoor werd het als koosjer verkocht worden. De schrijver vroeg zich af of het rabbinaat er geen zorg voor kon dragen dat de koosjere waar alleen door betrouwbare personen verkocht kon worden.
2e Jan Steenstraat / Hemonystraat 37 – bakkerij Vedder
Op dit adres zat in 1907 de brood-, beschuit- en pain de luxe-bakkerij van A. Vedder.
bron:
stadsarchief Amsterdam, woningkaart 2e jan steenstraat 112
stadsarchief Amsterdam, woningkaart Weesperstraat 123hs
joodsmonument.nl, lemma Minicus Zeehandelaar (geraadpleegd 11 sep 2015)
joodsmonument.nl, lemma Jacques Streep (geraadpleegd 12 sep 2015)
joodsmonument.nl, lemma Jacob Blits (geraadpleegd 12 sep 2015)
www.maxvandam.info, lemma Lion Blits (geraadpleegd 12 sep 2015)
Straatman, Ruud, Zeehandelaar in waterleidingartikelen (Amsterdam 2012) op www.archiefplek.nl/Amsterdam
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 17 jan 1890, ingezonden i.v.m. niet-kosjere verkoop
ibidem, 31 mei 1895, E B Kok
ibidem, 4 mei 1900, advertentie Jacq L. Streep, nummer 85
ibidem, 7 sep 1900, Hanna Wolff
ibidem, 16 juli 1905,Jacob Lierens
ibidem, 15 sep 1905, M S Polak
ibidem, 13 okt 1905, A Toorenburg
ibidem, 10 nov 1905, Lion Freres
ibidem, 2 feb 1906, E Eckstein
ibidem, 19 sep 1906, gezusters Blitz, nummer 110
ibidem, 3 okt 1906, A Toorenburg
ibidem, 29 sep 1907 – R Bendien, nummer 121
ibidem, 6 sep 1907 – A Vedder – Hemonystraat 37
ibidem, 22 mei 1908 – Menist & Kinsbergen, nummer 105
ibidem, 20 nov 1908- A E Mopurgo
ibidem, 15 sep 1909, Isidore H Blitz, nummer 70
ibidem, 4 feb 1910, Isidore H Blitz, nummer 70
ibidem, 11 maart 1910, A Brandon, nummer 95
ibidem, 30 sep 1910, J J Barneveld, nummer 88
ibidem, 21 okt 1910, Saxony nummer 81
ibidem, 8 jan 1911, Gr Hartog, nummer 82-2
ibidem, 30 juni 1911, S de Haas, nummer 32
ibidem, 31 mei 1912, M Couzijn, nummer 96
ibidem, 28 maart 1913, Ohabe Zedaka, nummer 67-1
ibidem, 12 feb 1915, Duizend, 2e Jan Steenstraat 91
ibidem, 4 feb 1916, Brandon, nummer 49
ibidem, 15 sep 1916, dameshoedenfabriek, nummer 74
ibidem, 6 sep 1918, E H Heijmans, nummer 25-2.
ibidem, 20 sep 1918, Velo nummer 48
ibidem, 10 sep 1920, Bloemenmagazijn De Lelie, nummer 11
ibidem, 15 juli 1921, Pension Vleeschdrager, nummer 84
ibidem, 13 juni 1924, Synagoge Gerard Doustraat, nummer 74.
ibidem, 3 okt 1024, Synagoge Gerard Doustraat, nummer 74.
ibidem, 21 jan 1927, Logger, nummer 102
ibibem, 18 jan 1929, B A Z E S, nummer 103
ibidem, 4 okt 1929, Ph Schaap, nummer 107
ibidem, 6 juni 1930, Manheim, nummer 78
ibidem, 30 sep 1932, Bialek, nummer 53
ibidem, 4 jan 1935, Santos, nummer 59
ibidem, 27 sep 1935, Hanenburg, nummer 44
ibidem, 19 jan 1940, Cobelens, nummer 45
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Schaap (geraadpleegd 22 maart 2020)
Stadsarchief Amsterdam, woningkaart nummer 107 onderhuis Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 157
Ibidem, woningkaart nummer 11huis, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 157
Ibidem, archiefkaart Marianne Lelie Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 500
Ibidem, gezinskaart Logger Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 922
“Advertentie Cardozo”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1950/09/08 00:00:00, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 31-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873923:mpeg21:p014
“MEDEDELING VAN HET OPPERRABBINAAT”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1952/04/04 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 31-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873336:mpeg21:p002
“Advertentie Cobelens”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1940/01/19 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 31-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874607:mpeg21:p008
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Cardozo (geraadpleegd 31 augustus 2020).
Stadsarchief Amsterdam, Mrjam Sarfatij, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1167.
Catherine Montanjees, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 104.
Hanenburg, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1468.
Rachel Bendien, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 50.
Saxony, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-03-1917, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 28-12-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860497:mpeg21:p008.
Illustratie:
P. Zeehandelaar © joodsamsterdam.nl, 11 sep 2015
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 10 nov 1905, Lion Freres
“Advertentie Cobelens”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1940/01/19 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 31-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874607:mpeg21:p008
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Tweede Jan Steenstraat. Voorgrond links Eerste Sweelinckstraat, rechts Sarphatipark 99, gezien richting Amsteldijk, prentbriefkaart. 1900. PRKBB00238000002.
Saxony, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-03-1917, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 28-12-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860497:mpeg21:p008.
gepubliceerd:
4 mei 2016
laatst bijgewerkt:
28 december 2022